Kamu mali yönetim ve kontrol sisteminde rol alan aktörlerin hesap verilebilirlik yönünden incelenmesi : yerel yönetimler uygulaması

Abstract

Özellikle geçtiğimiz son yüzyılda kamu yönetimi alanında yaşanan gelişmeler, beraberinde yeni kamu yönetimi kavramını getirmiştir. Yeni kamu yönetimi anlayışında klasik yaklaşıma göre birey daha fazla ön plana çıkmakta olup, bireylerin denetim, şeffaflık ve hesap verilebilirlik konusunda daha fazla yetkiye sahip oldukları bir yapı oluşmaktadır. Bu konuda ise denetlenecek alanların başında kamu mali yönetimi gelmektedir.Türkiye'de kamu mali yönetimi alanında reform hareketlerine girişilmesi 1990'lı yıllara dayanmaktadır. 1927 yılında yürürlüğe giren ve kamu mali yönetiminin temel prensiplerini belirleyen 1050 Sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu'nun, uluslararası arenada meydana gelen problemlerin Türkiye'de meydana geldiğinde üstesinden gelemeyecek halde bulunması değişimin belki de en önemli nedeni olmuştur. Kamu mali yönetimimizde reform hareketlerinin sebeplerinden biri de uluslararası örgütlerin özellikle IMF ve Dünya Bankasının yönlendirme ve destekleridir. Bunun yanında, üyelik sürecinin hızlandığı AB müktesebatına mali sistemimizi uygun hale getirme isteği de etkili olmuştur.Kamu mali yönetim sisteminde en köklü ve bütünsel değişiklik, 2003 yılı sonunda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çıkarılması ile gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık seksen yıldır uygulanmakta olan ancak bugünün dünyasında ortaya çıkan yeniliklerin gereklerini artık karşılayamaz hale gelen 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu yürürlükten kaldırılmak suretiyle, yeni kamu mali yönetim anlayışı 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile getirilmiştir.Bu araştırmada, mali yönetim sisteminde meydana gelen bu değişikliğin, kamu temel yasası çerçevesinde, önceki mali yönetim sistemleriyle kıyaslanması ve yeni kamu mali yönetim sisteminde rol alan aktörlerin görev ve sorumluluklarının hesap verebilirlik yönünden incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yeni kamu mali yönetimi yasası her ne kadar beraberinde bazı eleştirileri getirse de, denetim, şeffaflık ve hesap verilebilirlik konusunda eskiye kıyasla daha etkili bir mali denetim sistemini sunmaktadır.