Âşık Deryâmi’nin şiirlerinde Türk halk kültürü unsurları

Abstract

Âşık Deryami 20.yüzyıl âşık edebiyatının temsilcilerinden biridir. Selefi ve çağdaşı diğer ozanlar gibi halkın içinden çıkmış ve tabii olarak halk kültürüyle yoğrulmuştur. Bundan dolayıdır ki Deryami'nin şiirlerinde halk kültürü ögeleri yoğun olarak yer alır. Ne var ki, Deryami de çoğu değerlerimiz gibi ihmal edilmiş ve sağlığında hak ettiği ilgiyi görememiştir.Bu çalışma, Âşık Deryami'nin şiirlerinde yer alan halk kültürü ögelerini inceleme amacı taşımasının yanısıra halk edebiyatının ve halk kültürünün çok önemli bir parçası olan âşıklık geleneğinin gelecek kuşaklara aktarılması amacını da taşımaktadır. Çalışmada bu amaç çerçevesinde; Şavşatlı Âşık Deryami'nin hayatı, eserleri ve eserlerinde yer alan halk bilimi unsurlarının incelenmesine yer verilmiştir. Ayrıca Âşık Deryami'nin yaşadığı hayatın zorluklarını ve bu zorluklar içerisinde kendisini şiirle var etme savaşının dramatik öyküsü ele alındı. Ve kendisi hakkında anlatılanlara yer verildi.Hakkında yazılan tek kitap büyük bir titizlikle tarandı. Kitapta yer alan atasözleri, deyimler, yer adları, özel isimler, bitki adları, eşyalar, elbiseler, yiyecek ve içecekler, yerel söyleyişler, inançlar, hayvanlar, meslekler, etnik kimlikler, halk şairi ve ozanları, tarihi kişilikler, argo, dualar-beddualar, dinsel motifler, akrabalıklar, yer adları, müzik aletleri, masal motifleri, hastalıklar, ilaçlar vs.. teker teker yazıldı. Ayrıca Deryami'nin en çok kullanıldığı tespit edilen ve hem divan edebiyatının hem de halk edebiyatının vazgeçilmez iki mazmunu "gül" ve "bülbül" sözcükleri sayfa ve mısra numaralarıyla birlikte yazıldı. Yukarıdaki veriler çalışmanın sonunda bir tablo olarak da gösterildi.Bu çalışmada ağırlıklı olarak Deryami'nin şiirlerinde yer alan halk kültürü unsurları (atasözleri, deyimler, yerel söyleyişler, inançlar vb.) incelenmiştir.

Aşık Deryami is one of the representatives of minstrel literature of the 20th century. Like his predescessor and contemporary minstrels, he lived as a member of ordinary people, and naturally, grew up with folk culture. This is why the elements of folk culture are intensely seen in his works. However, like most of our values, Deryami was neglected and did not draw enough interest in his life.This study aims to study the elements of folk culture in Minstrel Deryami?s poems as well as to carry the minstrel tradition which is an important part of folk literature and folk culture to next generations. Within the framework of this goal; Minstrel Deryami?s life, works and the analysis of the elements of folklore in his works are included in our study. Also the difficulties of Deryami?s life and the dramatic struggle of his existing himself in these difficulties with the help of poetry are discussed. And also we wrote about what was said about him.The only book written about him has been scanned with great care. The partaking proverbs, idioms, place names, proper names, names of plants, furnishings, clothings, food and beverages, local sayings, beliefs, animals, occupations, ethnicities, folk poets and minstrels, historical personalities, slangs, prayers-curses, religious motives, family relationships, musical instruments, fairy-tale motives, diseases, medications, etc. in the book are written one by one. ?Rose? and ?nightingale? which are the indispensible words for both divan literature and folk literature and which Deryami used most are written with the page and verse numbers. The datas above are also shown in a table at the end of the study.The elements of folk culture (proverbs, idioms, local sayings, beliefs etc.) in Deryami?s poetry are mainly examined in this study.