Bankacılık sektöründe çalışanların iş ahlakı yönünden analizi : İstanbul bölgesinde bir araştırma

Abstract

Ahlak, insanlığın var olduğu günden beri insanlar üzerindeki etkisini sürdürmektedir. İnsanlığın ilk faaliyetlerinde de ahlaki tutum ve davranışlar gözlenebilmektedir. Bu açıdan iş ahlakının ilk uygulamaları ilk insan ile başlamıştır. Fakat iş ahlakının sistematik bir hal alması yakın döneme ilişkin bir olaydır. 1920'li yıllardan sonra tüm dünyada etkisini giderek arttıran iş ahlakı, günümüz Türkiye'sinde araştırma çalışmaları bakımından zayıf kalmaktadır. Avrupa ve Amerika'da enstitülerin kurulduğu, ilgili bölümlerin açıldığı ve çeşitli sektörlerde araştırma çalışmalarının yapıldığı bir alan olmasına karşın, Türkiye'nin iş ahlakı ile tanışması 1980'li yıllara denk gelmektedir. Özellikle yolsuzlukların ve hortumlamaların gün yüzüne çıkması ile iş ahlakına verilmesi gereken önem bir kat daha artmıştır. Bu bağlamda bankacılık sektörü, toplum tarafından paranın kaynağı olarak bilindiği için, ahlaki bakımdan zafiyetlerin de burada çokça olacağı varsayılmıştır. Türkiye'de bankacılık sektörü, özellikle 2001 krizi ile büyük bir değişim yaşamış, denetimlerin arttırılması ve iyi yöneticilerin yönetimi ile tüm dünyada örnek bir konuma gelmiştir. Bankanın, müşterilerine, topluma, çevreye, devlete, çeşitli kamu ve özel kurumlara ve çalışanlarına karşı, çeşitli açıdan haksızlıklarının olabileceği göz önünde tutulmuştur. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ahlak ve iş ahlakı konuları incelenmiş, iş ahlakının evrensel değerleri, tarihi ve önemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde bankacılık tarihi, Türkiye'deki bankalar ve sektörün genel görünümü incelenmiştir. Bu bölümde ayrıca bankaların tabi olduğu kanunlar çerçevesinde iş ahlakı ile ilgili maddeler de ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise anket çalışmasının sonuçları değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın amacını, Türkiye'de bankacılık sektöründe çalışanların iş ahlakına yönelik tutum ve davranışlarını ortaya koymak şeklinde özetlemek mümkündür. Bu bağlamda çalışanların iş ahlakı tutumlarını incelemek için 48 sorudan oluşan anket soruları hazırlanmıştır. Anketler İstanbul bölgesinde bankacılık sektöründe 16 bankada 207 aktif çalışan ile yapılmış ve toplanan veriler SPSS istatistik programı ile analiz edilmiştir. Çalışanlar arasında iş ahlakı algılamaları ve tutumları hakkında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.

Morality has been continuing its effects on people since the existence of humanity. In mankind?s first activities moral attitudes and behaviours can be observed. In this respect, first applications of business ethics began with the first human. But the state of business ethics take a systematic phenomenon is a event in recent times. After 1960?s, business ethics that gradually increases its impact throughout the world, reamains weak in terms of research in today?s Turkey. Although there have been establishments of institutes in Europe and America and and area of deployment research work in the sections in various sectors, the introduction of business ethics in Turkey corresponds to the 1980s. Especially with the emergence of corruption in business, has emhasis to give more importance to business ethics. In this context, the banking sector, as it is known by the community as a source for money, the moral weaknesses assumed to be more in this sector. Banking sector in Turkey has experienced a big change especially with the 2001 crisis, has become a model around the world by improving management controls with the best managers. A bank?s injustice of various aspects of its customers, society, environment, government and various public and private institutitions have kept into consideration. The study consists of three parts. In the first section ethics and business ethics of universal values, history are examined and the importance is focused. In the second section, banking history, banks in Turkey and the general view of the sector are examined. This section is also subject to the laws within the framework of the banks ethics and related items. In the third and final section, the results of questionaire were evaluated. The purpose of this study is to summarize the attitudes and behaviours of employees towards business ethics in banking sector in Turkey. In this context, to examine the attitudes of employees? to business ethics an questionaire that consists of 48 quesitons was prepared. The questinaires were made with 207 active employees that have been working in the banking sector in İstanbul region and the obtained data were analyzed with the SPSS statistical program. Significiant differences in perceptions and attitudes about business ethics were found among the the employees.