Türkiye Selçukluları ve Beylikler döneminde Erzurumda sosyal ve kültürel hayat

Abstract

Anadolu coğrafyasında stratejik açıdan önemli bir yere sahip olan Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. Çevresi yüksek dağlarla çevirili olan Erzurum, tarih boyunca hem Anadolu, İran ve Ortadoğu ticareti için hem de askeri açıdan stratejik bir öneme sahipti. Bizans döneminde de Anadolu için önemli sayılan Erzurum, Türklerin fethedip, ele geçirdikleri şehirlerin başında gelmektedir. Şehirde Selçuklulardan günümüze kadar gelmiş olan mimari eserlerin bulunması Türk-İslam tarihi açısından şehrin önemini ortaya koymaktadır. Ayrıca bilimsel ve kültürel alanda yapılan çalışmalar ile Anadolu'yu aydınlatan bir konumda olduğunu göstermektedir.Araştırmalar sonucunda ortaya çıkan veriler şehrin M.Ö' ye dayandığını, şehirdeki Hıristiyan ve Müslüman eserlerin varlığı da her iki din için şehrin önemini gösterir niteliktedir. Ayrıca Antik dönem başta olmak üzere Pers, Bizans, Roma, Arap, Ermeni ve Türk medeniyetlerinin yansıtan mimari eserlerin varlığı kültürel etkileşiminin devamına tanıklık etmiştir.Çalışmamda Erzurum'un coğrafi konumu ve tarihi süreç içerisinde şehre verilen adlardan kısaca bilgiler verip, Türk-İslam hâkimiyetine girişi siyasal olarak anlatılmıştır. Bu hâkimiyet sonucunda ortaya çıkmış olan mimari eserlerin öncesi ve İslami dönemi ele alınarak, Anadolu'nun kültürel, bilimsel ve sosyal boyutu aktarılmaya çalışılmıştır.Bu çalışmamda Erzurum'un sırasıyla ortaçağdaki önemi, Türklerin fethiyle birlikte Türk-İslam tarihi açısından önemi ve mimari yapıların özellikleri, kültürel ve yaşam koşulları hakkında bilgiler sunulmaya çalışılmıştır.

Erzurum which has a strategic importance in Anatolia is placed in east Anatolia. Erzurum which is surrounded high mountains had both commercial and military importance of Anatolia, İran and Middle East throughout history. İn Byzantium period, Erzurum was important for Anatolia. It was one of the first cities which are conguered by Turkish. The presence of Seljuk?s artchitectural Works in the city shows the importance of it for Turkish-Islamic history. This also shows scientific and cultural studies are important in developmenty of Anatolia.The city of history stars in BC Christian and Muslim?s Works Show the importance of the city. In addition, Anuent, Pers, Byzantium, Arab, Armenian and Turkish?s architectural Works testify the cultural interaction.In this study, some information about names of the Erzurum throughout history and geographical location of it is given. Turks-Islamic domination entry is explained politically.Based artchitectural studies which are the result of this domination, cultural, scientifiic and social importance of Anatolia is explained.The importance of Erzurum in Middle Age, the importance of it in Turkish-Islamic history after domination are explained respectively. The information about Architectural Feature of buldings, cultural and living conditions are given.