Rasyonalizm bağlamında ekonomi-siyaset ilişkilerine Habermasçı bir bakış

Abstract

Çok yönlü bir düşünür olan Habermas, başta felsefe ve sosyoloji olmak üzere uluslar arası ilişkiler, dilbilim gibi birçok disiplin içinde araştırmalara konu olmuştur. Siyaset Bilimi içindeki konumu ise daha çok demokrasi ve katılım konularında söz konusu olmakta, `müzakereci demokrasi' ile anılmaktadır. Bu yaklaşımın yanında Habermas'ın siyaset bilimine katkısını yöntem olarak ele almak da mümkündür. Yöntem üzerinden şekillenen bir bakış açısının hem müzakereci demokrasi anlayışının temellerinin anlaşılmasını sağlayacağı hem de karmaşık olarak görülen Habermas'ın çalışmalarının biraz olsun anlaşılmasına yardımcı olacağı düşünülmüştür. Bu nedenle siyaset bilimine analitik yaklaşım olarak bilinen karar teorilerinin anahtar kelimeleri olan rasyonellik, karar, oyun, denge, paradoks, risk ve belirsizlik gibi kavramların Habermas tarafından nasıl kullanıldığının incelenmesi ile Habermas'ın durduğu nokta anlaşılmaya çalışılmıştır.Habermas'ın rasyonalizm anlayışının siyaset bilimini yöntem olarak açıklayışını anlayabilmek için öncelikle rasyonalizm kavramı açıklanmaya çalışılmış; rasyonalizmin bilim felsefesi içindeki yeri görülmek istenmiştir. Daha sonra akıl ve rasyonalizm kavramlarının ekonomi alanındaki konumlanışı ve bu konumlanışı takiben ortaya çıkan ekonomik modellerin siyasal süreçleri açıklamada nasıl kullanıldığına değinilmiştir. Bu kullanıma yönelik eleştirilere ise Habermas'ın durduğu noktayı daha iyi anlayabilmek için yer verimiştir. Son olarak ise bu modellerin Habermas tarafından nasıl kullanıldığına ve Habermas'ın rasyonalizm anlayışına yer verilmiştir.Habermas'ın siyaset bilimine yaklaşımını anlamaya çalışmak onun diğer bilim dallarındaki yaklaşımları da dikkate alınarak gerçekleştirilmiş; felsefe, sosyoloji, dilbilimi gibi disiplinlerdeki temel eğilimleri birer ipucu olarak ele alınmıştır. Böylece günümüzde artık ampirik çalışma alanlarında kullanılan müzakereci demokrasi kavramının böyle bir yaklaşıma ne kadar uygun olup olmadığının temelleri de bu kavramın önemli temsilcilerden biri olan Habermas açısından görülmeye çalışılmıştır.

Having shown his interests in various subjects, Habermas is subjected to many studies mainly in philosophy, sociology, international relations and linguistics. His contribution to political science is especially related with democracy and participation issues, so he is commonly known for his `deliberative democracy? in the literature. However, it is possible to take Habermas? works into consideration in terms of political science methodology, as well. This kind of approach is thought to help understanding not only foundations of deliberative democracy but also Habermas? system which seems complex. Hence, terms which are known to be keywords of decision theories in an analytic approach to politics such as rationality, decision, game, equilibrium, paradox, risk and unceartinty are analyzed in Habermas? works in order to gain insight into Habermas? point of view.First of all, rationality and its position in philosophy of science are established in order to perceive Habermas?s interpretation of political science methodologically. Then, position of rationalism in economics and its use as an economic model in interpretation of political processes are given a place. Critics on this kind of model are stated to shed light into Habermas?s side in the criticisms. Consequently, Habermas? understanding of rationalism and his use of these models are studied in the last section.Habermas? approach to politics is analyzed in the context of his approaches in other disciplines. Therefore, his main tendencies in other disciplines such as sociology, linguistics and philosophy play a role. His theoretical presumptions are crucial in order to understand roots of empirical works in the area of deliberative democracy. Its possibility is analyzed in terms set by Habermas, an important contributor to the term.