Türklerde küy sanatı ve Kazak Türklerinin küy geleneği

Abstract

Müzik insanın olduğu her yerde bir iletişim, aktarım aracı olmuş ve o milletin ifade gücü olmuştur. Kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre, kadimden beri Türklerin çok büyük coğrafyalara yayıldığı ve hüküm sürdükleri görülmektedir. Günümüzde de halen Türk toplulukları birçok çoğrafyada yaşamakta ve hüküm sürmektedir. Küyün atası, ilk ozan ve kobızı icat ettiği rivayet edilen Korkut Ata Türk toplulukları için büyük önem teşkil etmektedir. Baksı ve yol göstericiliği ile bilge olarak görülen Korkut Ata (Dede Korkut), müziğin ona verdiği tesir ile halkının bütün yönleriyle yaşayış tarzını belirlemiş ve onlara doğru yolu gösterme konusunda önderlik etmiştir. Bu kültürel yapı içerisinde; Etnomüzikolojik ve sosyolojik bakımdan Türklerde Küy sanatı çeşitli yönleriyle ele alınmış, bununla beraber küy sanatında büyük bir öncülük yapan Kazak Türklerinin küy sanatı tedkik edilmiştir.?Türklerde Küy Sanatı ve Kazak Türklerinin Küy Geleneği? adlı bu tez, Türk toplulukları ve Kazak Türklerinin küy sanatının incelenmesinin yanısıra, bu kavramın çıkış noktasının ortaya konulmasına yönelik bir çalışmadır.Günümüzde Orta Asya' da yaşayan bağımsız ve Özerk Türk toplulukları içerisinde, küy kavramı üzerine gerekli taramalar yapılmış, ve bu bölgeler ile sınırlandırılmıştır. Tezin araştırma safhasında dikkatli bir literatür taraması yapılmış ve yabancı kaynaklara da başvurulmuştur. Bunun yanında kişisel görüşmelerden ve nota arşivinden de yararlanılmıştır.Bu araştırma sonucunda; En eski kaynaklarda küy kavramına rastlanıldığı, tüm Türk topluluklarında görülen müzikal bir form manasının yanısıra müzikal bazı anlamlar taşıdığı tespit edilmiştir. Kazak Türklerinde küy sanatı ayrı bir yere sahip olup, halkın sahip çıktığı ve değer verdiği bir gelenek olduğu görülmektedir. Küy sanatının, Kazak Türkleri'nde sosyo-kültürel bir yapıda ele alınması bu çalışmanın Türk toplulukları arasındaki ortak paydaya dikkati çekmemizi sağlamıştır. Küy kavramının, sadece Türk topluluklarının yaşayış biçimlerine bağlı olarak ortaya çıkan bir kavram olduğu tespit edilmiştir. Diğer Türk topluluklarına göre Kazak Türkleri'nin küy sanatında, küy kavramının enstrumental bir müzik formunu kapsadığı ve mutlaka bir hikâye veya efsanesi olduğu sonucuna varılmıştır.Kazak Türkleri'nde küy sanatı üç farklı çalgıyla icrâ edilmektedir. Bu çalgılarla ilgili icrâ edilen küyler ve notaları örneklendirilmiş bunlarla ilgili bölgesel bazı farklılıklar tespit edilmiştir. Bölgesel farklılıkların gerek melodik gerekse teknik açıdan değişkenlik göstermesinin; iklim, yaşayış tarzı, ve sosyo-kültürel farklılıklar olduğu neticesine varılmıştır.

Music has been a communication and transmission tool in everywhere human being exists and that nation?s power of expression. According to the literature, it is seen that Turks are spread over and they ruled very large geographic areas. Nowadays Turkish communities still live in several geographic areas and prevail in there. Korkut ATA as being the ancestor of Küy , the first poet and as stated that being the invetor of kobız has a very important role for Turkish communities. Korkut who was wise man with being a baksı and a mentor, determined his people?s life style in terms of all aspects and led them for showing the right way with the influence of music. In this cultural structure; Turkish art of Küy has been investigated with various aspects in terms of ethnomusicology and sociology, however Kazakh Turks? art of Küy which was pioneering in the art of Küy has been studied.This thesis named as ?Turkish Art of Küy and Kazakh Turks? Küy Tradition?, is a guide for understanding the starting point of this concept with also examining Turkish cultures and the art of küy in Kazakh Turks.Contemporarily, the necessary researches was done for the term of küy among Turks living in independent and self governing communities in Central Asia, and the regions were classified. The detailed literature screening was done in the investigation stage of this thesis and also we consulted foreign sources. In addition we utilized personal consultations and musical note archives.As a result of this research, we recognized the term of küy, we determined that besides its meaning as a musical form in Turkish cultures it also had several musical meanings. It has been seen that the art of küy had a special place in Kazakh Turks with being a tradition that the people protected and appreciated. Examining the art of küy in sociocultural structure in Kazakh Turks made this study to take attention to common ground among Turkish communities. We determined that the term of küy was a concept occured in relation to Turkish communities? life styles. According to other Turkish societies? art of küy, we concluded that the term of küy included an instrumental form of music and absolutely it had a tale or a legend.The art of küy was performed with three different instruments. The küys performed with these instruments were illustrated with musical notes and determined with regional differenes. The reason of the regional differences in terms of technical approach was; climate, life style, and socio-cultural diversities.The biggest aim of this thesis is to shed light on the further studies