Türkiye‘de özel tüketim vergisi ve mali güç ilkesi açısından analizi

Abstract

Üretimden ya da üretimin belirli bir aşamasından genel olarak alınmayıp da tek tek belirlenen bazı ürün ve hizmetlerden alınan vergilere, özel tüketim vergisi denilmektedir. ÖTV ekonomik sürecin üretim ve dağıtım aşamalarında veya bunların sadece birinde belirlenen bazı mal ve hizmetlerden alınmaktadır. 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu 12.06.2002 gün ve 24783 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun yürürlüğe girmesiyle 16 adet vergi, harç, pay ve fon yürürlükten kaldırılmıştır. Özel Tüketim Vergisinin konusunu; akaryakıt ürünleri, motorlu taşıtlar, sigara, alkollü - kolalı içecekler ve lüks tüketim malları oluşturmaktadır.Belirli koşullar altında ÖTV, vergi yükü ve gelir dağılımında adaleti sağlamada, toplum için zararlı malların tüketimlerinin kısılmasında ve çevre kirliliğinin önlenmesinde olumlu neticeler verebilir. Anayasal bir zorunluluk olan mali güç ilkesinin gözetilmesi için vergilendirilecek malların dikkatli seçilmesi gerekir. Toplum tarafından lüks olduğu kabul edilen malların verginin kapsamında olması ile artan oranlılık ve bununla birlikte vergi adaleti sağlanabilir.Çalışmada öncelikle ÖTV teorik bazda ele alınmış, 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle, yürürlükten kalkan vergi, harç, pay ve fonlar incelenmiş, 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu irdelenmiş, mali güç kavramı açıklanarak, ÖTV'nin mali güce göre vergilendirmeye uygun olup /olmadığı ortaya konulmaya çalışılmış, Avrupa Birliği'nde uygulanan ÖTV ile Türkiye'de uygulanan ÖTV'nin genel uyumu/uyumsuzluğu ve mali gücü ne ölçüde gözettiklerine cevap aranmıştır. Çalışmada Türkiye'de uygulanan ÖTV'nin genel olarak AB ile uyumlu olmadığı, dolaylı vergiler grubundan olan ÖTV'nin mali güç ilkesini gözetmediği birçok açıdan ortaya konulmuştur. ÖTV'nin mali gücü gözeten yanları da ifade edilmiş ve mali güce daha fazla yaklaşma noktasında yapılabilecekler belirlenmiştir.

Taxes which are not collected at the beginning of the production or at some level of the production but collected from some products and services determined individually called as Excise Tax. Excise Tax is collected from the goods and servies determined at the the production and logistics processes or only one of them. Excise Tax Law Number 4760 is declared at the 24783th. Official Newspaper on 06.12.2002 and started going into effect. After this Law taken place 16 taxes, fees, shares and fones are abolished. The subject of Excise Tax are fuel oils, vehicles, cigarette, drinks with alcohol-coke and lux consumption goods.Under some certain conditions Excise Tax can give positive results to provide fairness in pressure of taxation and income distribution, decrease the consumption of the harmful goods and prevent enviromental pollution. In order to keep the principle of financial strength, the taxing goods need to be chosen carefully.Thanks to the goods accepted as luxury is scope of tax and progressive of tax justice can be provided.In this work firstly; Excise Tax is studied theoretically, the taxes, fees, shares and fones which are abolished after Excise Tax Law Number 4760 took place are studied, Excise Tax Law Number 4760 are searched, by filling the meaning of financial strength it is studied that whether Excise Tax is compatible or not for taxing according to financial strength, the general the amount of compatibility of Excise Tax of European Union and Excise Tax of Turkey and how much they (Excise Tax of EU and Excise Tax of Turkey) provide taxing according to financial strength is studied. In this study it is put forth for consideration that the Excise Tax performed in Turkey is not compatible with the Excise Tax in EU besides this it is seen that as an one of the indirect taxes Excise Tax does not care of the principle of financial strength. Excise Tax?s sides caring of financial strength?s studied too and what should be done to get closer to financial strength.