İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının eleştirel düşünme açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının eleştirel düşünmenin stratejilerine ne kadar yer verdiğini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda eleştirel düşünme ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Literatür taramasından elde edilen bilgiler ışığında stratejilere ne kadar yer verildiğini belirlemek amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen uzmanların görüşleri alınarak son şekli verilen eleştirel düşünme envanteri hazırlanmıştır. Metinlerin eleştirel düşünmeye ne kadar yer verdiğini belirlemeye çalışırken, eleştirel düşünme envanterinin yanı sıra cümlelerin sahip olduğu derin anlamda göz önünde tutulmuştur. Araştırmada, eleştirel düşünmenin bilişsel stratejilerinden 11 boyutuna ders kitaplarında ne kadar yer verip vermediğine bakılmıştır.Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Milli Eğitim Yayınevi'nin hazırladığı 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı ile Erdem Yayınevi'nin hazırladığı 5. sınıf Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini kitaplarda zorunlu tema olarak bulunan birey ve toplum, değerlerimiz, yenilikler ve gelişmeler temalarındaki toplam 22 metin oluşturmaktadır. Ders kitaplarındaki metinlerin içerik analizi, araştırmacı ve üç hakem tarafından yapılmıştır. Metinlerdeki bulguların sayısal olarak çetelemesi yapılmış ve frekans tablosunda sunulmuştur. Araştırmacı ile üç hakemin bulguları arasındaki puanlayıcı güvenirliğini belirlemek amacıyla Kendall W Testi'nden yararlanılmıştır. Araştırmada, araştırmacı ile üç hakemin bulguları arasında, anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.Milli Eğitim Yayınevi'nin hazırladığı 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik olarak Erdem Yayınevi'nin hazırladığı 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlere göre daha fazla yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır.

The purpose of this study is to determine to what extent the textbooks on the Turkish language for primary school 5th grades incorporate critical thinking strategies. With this purpose in mind, a review of literature was carried out. In the light of the data obtained via the review of literature, an inventory of critical thinking was designed by the author and finalized through learned opinion in order to determine to what extent the strategies are included. As well as the inventory of critical thinking, the deep meaning of the sentences were taken into account during the process of finding out to what extent the texts incorporate critical thinking. The study made an attempt to discover the extent to which the textbooks encompass 11 dimensions of the cognitive strategies regarding critical thinking.Based on a scanning model, the study included a content analysis. The population of the study is comprised of the Textbook on the Turkish Language for 5th Grades designed by the National Education Publishing and the Textbook on the Turkish Language for 5th Grades developed by the Erdem Publishing. The sample of the study consists of a total of 22 texts on individual and society, our values, innovations and developments, which are compulsory themes found in the textbooks. The content analysis of the texts included within the textbooks was conducted by the author and three referees. The findings from the texts were numerically tallied and presented in the frequency table. Kendall?s w test was used so as to determine the inter-reliability of the findings obtained by the author and the three referees. A meaningful correlation was observed between the findings obtained by the author and the three referees.The study concluded that the textbooks on the Turkish Language for 5th Grades designed by the National Education Publishing incorporated texts that could develop the critical thinking skills of students to a greater extent than the ones developed by the Erdem Publishing.