1844-1845 yıllarına ait temettuat defterlerine göre İnegöl kazası’nın sosyo-ekonomik durumu

Abstract

Osmanlı Devleti'nin XIX. yüzyıl ortalarında içinde bulunduğu demografik ve soyo-ekonomik yapısına dair fevkalade zengin bilgiler sunan ve tanzimatla birlikte şekillenmiş olan vergilerin kaydedildiği defterlere Temettuat defterleri denilmektedir. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri'nde bulunan bu defterlerin araştırılması ve bilgilerinin gün yüzüne çıkarılması dönemin demografik, soysal ve ekonomik hayatına ışık tutacak ve kapalılığı giderecektir.Bu tezde Hüdavendigâr sancağı dâhilinde bulunan İnegöl Kazası'na ait toplam 127 defter incelenmiş ve bu defterlerde geçen bilgilerle istatistikî sonuçlara ulaşılmıştır. Üç bölümden oluşan tezin giriş bölümünde çalışmanın konusu, önemi, amacı ve yöntemi ile İnegöl'ün kısa tarihi hakkında bilgi verilmiştir.Birinci bölümde, genel anlamda temettuat defterlerinin üslubu, içeriği, kapsamı ve özelde de İnegöl temettuat defterleri hakkında bilgiler sunulmuş, değerlendirmeler yapılmıştır.İkinci bölümde, İnegöl Kazası'nın sosyal ve demografik yapısı incelenmiş, mahalle ve köylerin yerleşimi, nüfusu, hane reislerinin isimleri, unvan ve lakapları, tablolar ve grafikler yardımıyla aktarılmıştır.Üçüncü bölümde ise; İnegöl Kazası'nın iktisadi yönü, gelir dağılımı, gelir kaynakları, tarım arazileri ve topraklarının mahalle ve köylere göre dağılımları ele alınmıştır. Hayvancılığın, vergi çeşitlerinin mahalle ve köylere göre dağılımları tablolar ve grafikler eklenerek incelenmiştir.Sonuç bölümünde ise; çalışmadan elde edilmiş olan bulgular ana hatlarıyla ortaya konulmuş ve konuya ne derecede katkı sağladığı vurgulanmıştır. Bu anlamda bir takım tespitler de aktarılarak çalışma sonlandırılmıştır.

Notebooks which give crucial information about socio-economic and demographic structure of Ottoman Empire at the middles of 19th century are called ?Temettuat Notebooks?. They took their shapes after the reform movements. Studying on these notebooks that are stored at the Premiership of Ottoman Archieves is very important in order to lighten the demographic and socio-economic situation of mentioned period.In this thesis, 127 Temettuat notebooks belong to İnegöl in Hüdavendigar County are examined and obtained information is evaluated by using statistical methods. It is divided by 3 categories. In the entrance part, the subject of the study, its important, its purpose and methods and a short history of İnegöl are shared.In the first part, usual content and language of Temettuat Notebooks are mentioned. As a special case, some evaluations are placed about İnegöl Temettuat notebooks about content and language.In the second part, social and demographic conditions of İnegöl county are studied. What is more, location, population, names, nicknames, apellations and occupations of chieftains of families are searched by following statistical methods.In the third part, financial structure of İnegöl, distribution of imcome, sources of income, agricultural terrains, distribution of agricultural terrains according to villages and districts, animal husbandry, distribution of animal husbandry according to villages and districts, types of taxation in İnegöl and distribution of them according to villages and districts are studied by using charts and graphics.In the conclusion part, information taken from this study is evaluated and its contributions is questioned. By sgaring some determinations the study is concluded.