Mevlana’ nın Mesnevi’ sinde yer alan anlatıma dayalı metinlerin Türkçe ders kitaplarında kaynak metin olarak kullanılabilirliği, 1. cilt

Abstract

Mevlana'nın Mesnevi'sinde Yer Alan Anlatıma Dayalı Metinlerin Türkçe Ders Kitaplarında Kaynak Metin Olarak Kullanılabilirliliği'nin incelendiği bu çalışma ile Türkçe ders kitabı hazırlayanlara, Milli Eğitim Bakanlığına (Talim ve Terbiye Kuruluna), Mesnevi metinlerinden öneriler sunmak; anne babalara ve Türkçe öğretmenlerine çocuk eğitiminde yararlanabilecekleri metinler tespit etmek, amaçları güdülmüştür.Bu doğrultuda Mesnevi'nin altı cildi taranmış; ancak araştırmamız ilk üç ciltle sınırlandırılmıştır. Çalışmamızda öncelikle 11-14 yaş grubu çocukların gelişim özellikleri, çocuklara yönelik türler ve anlatıma dayalı okuma metinlerinde bulunması gereken özellikler hakkında doküman taraması yapılmıştır. Doküman taraması sonucunda çalışmamızda göz önünde bulundurulacak ölçütler tarafımızdan belirlenmiştir. Mevlana'nın Mesnevi'sinde yer alan anlatıma dayalı metinlerin her biri belirlediğimiz konu, ana düşünce, yan düşünceler, olayın geçtiği yer ve zaman, kahramanlar, deyim ve atasözleri, bilinemeyecek kelimeler ve edebi ifadeler başlıkları altında incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda anlatıma dayalı metinlerin Türkçe ders kitaplarında kaynak metin olarak kullanılıp kullanılamayacağı nedenleriyle birlikte değerlendirme kısmında açıklanmıştır.Mevcut ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarını incelediğimizde Mesnevi'den hiçbir metne yer verilmediği görülmektedir. Bu açıdan çalışmamızda tespit ettiğimiz metinler önem taşımaktadır.Araştırmamızda şu sonuçlar elde edilmiştir:1.Her metin taşıdığı özelliklere bağlı olarak türlere ayrılmıştır. Anlatıma dayalı metinlerin sayıları belirlenmiş ve bu metinler tablolar halinde gösterilmiştir.2.Mesnevi'nin ilk üç cildinde 148 tane anlatıma dayalı metin tespit edilmiştir. Mesnevi'de 63 hikâye, 13 fabl, 2 masal, 64 fıkra ya da özlü söz ve 6 tane de menkıbe türünde metin tespit edilmiştir.3.Kaynak metin olarak kullanımı uygun bulunan metinlerin çocuklara birtakım hedef ve davranışları kazandırabilecek nitelikte olduğu belirlenmiştir.4.Mesnevi'deki metinler çocukları ahlaki değerler, sosyal ve kültürel özellikler bakımından bilgilendirirken; kıvrak zeka, mizah gibi unsurlar aracılığıyla eğlendirmektedir. Bu durum anlatıma dayalı metinlerin Türkçe ders kitaplarında kullanılmasını desteklemektedir.

The purpose of this research is to study the possibility of usingNarration-based texts in Mevlana?s Mesnevi as source text for Turkish language text-books to present Turkish text-book writers, Ministry of National Education (Board of Instructions Curriculum) with suggestions from Mesnevi, to provide parents and Turkish Language teachers with text they can use in instructing their children/students.In order to ahchieve our purpose six volume of Mesnevi have been scanned but the study has been restricted to the texts based on narration within the first three volumes of Mesnevi. Qualitative research method has been used in our research. First a resource scan regarding the nature of growth/development of children aged between 11 and 14, types (of literature) for children in this age group, narration based types and characteristics/features which should exist in reading material based on narration has been completed. As a result of the document scan, the criteria to be taken into account have been set by the author. Each and every narration-based text in Mevlana?s Mesnevi has been evaluated under the headings of defined subject, main theme, supporting/secondary themes, place and time where the event/s take/s place, characters, idioms and proverbs, words whose definitions may not be understood, literary expressions. As a result of this examination/research the answer to the question of whether or not based texts in Mevlana?s Mesnevi can be used as source text for Turkish language text-books is causatively explained under the evaluation section.When the existing Turkish language text-books for the second level primary education are examined it can be seen that no texts from Mesnevi are included. There fore the texts identified in this study take on a new significanca.Through our research, the conclusions listed below have been reached:1.Every text has been cateforized based on its characteristics. Narration based texts have been quantified and these texts have been shown in charts.2.148 narration-based texts have been identified within the first theree volumes of Mesnevi. 63 stories, 13 fables, 2 tales, 64 anecdotes and 6 epics/legends have been found to exist in Mesnevi.3.It has been established that texts found to be appropriate as source-texts are of such nature to enable children to gain a set of aims and behaviors.4.The texts in Mesnevi in from children in the area of ethical Values, social and cultural attributes in addition to entertaining them through quick wit and humor. This condition supports the use of narration-based texts in Turkish language text-books.