İlköğretim okullarındaki yöneticilerin liderlik sitilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki düzeyi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim kurumları yöneticilerinin sahip oldukları dönüşümcü (transformational) ve etkileşimci (transactional) liderlik becerilerinin düzeylerini, yöneticilerin davranışlarının örgütte ne düzeyde olarak algılandığına ilişkin öğretmenlerin görüşlerini ve yöneticilerinin sahip oldukları liderlik stilleri ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel adalet düzeyi arasında var olan ilişki düzeyini belirlemektir.Bu çalışma, konu ve amaçlara uygunluğu nedeniyle tekil ve ilişkisel tarama modeliyle yapılmıştır. İlgili literatür taraması yapıldıktan sonra, okul yöneticilerinin örgütsel adalet yeterliliğine, dönüşümcü ve etkileşimci liderlik özelliklerine sahip olma düzeylerini belirlemek amacıyla beşli likert tipi ölçekler uygulanmıştır. Araştırmanın evreni, 2009-2010 eğitim-öğretim yılında Sakarya ili Merkez ilçelerindeki resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan 2522 öğretmen olarak belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemi ise, bu evrenden basit tesadüfî örnekleme yöntemi ile seçilen 410 öğretmen oluşturmaktadır.Araştırma sonuçlarına göre, ilköğretim okulu yöneticilerin dönüşümcü ve etkileşimci liderlik özellikleri ?bazen? düzeyinde gerçekleştirdikleri ve ilköğretim okulu yöneticilerinin davranışlarının öğretmenler tarafından hem yöneticilerle ilişkiler hem de çalışanlar arası ilişkiler boyutlarında ?çoğunlukla? adil algılandığı belirlenmiştir. Demografik özellikler açısından etkileşimci liderlikte ?branş? değişkeninde anlamlı farklar görülmekte, örgütsel adalet açısından ?hizmet yılı? ve ?branş? değişkenine göre anlamlı farklar saptanmıştır. Örgütsel adalet algısı ile dönüşümcü liderlik algısı arasında orta düzeyli ve pozitif yönlü bir ilişki var iken; örgütsel adalet algısı ile etkileşimci liderlik arasında ise düşük düzeyli ve pozitif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca yöneticilerle ilişkilerin adaleti ile dönüşümcü liderlik becerileri arasında orta düzeyli ve pozitif yönlü ilişki var iken; çalışanlararası ilişkiler ve dönüşümcü liderlik becerisi arasında ise düşük yönlü ve pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir.Liderlik becerileri ve algılanan örgütsel adalet ilişkisi incelendiğinde ise, örgütsel adalet ile dönüşümcü liderlik becerisi arasındaki ilişki, etkileşimci liderlik ile olan ilişkiden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu durumda ilköğretim okulu yöneticilerin etkileşimci liderlikten daha çok dönüşümcü liderliğe önem vermelerini sağlamak gerektiği öne sürülebilir. Bu amaçla ilköğretim okulu yönetici adaylarına ve yöneticilere dönüşümcü liderlik ile ilgili eğitim verilebilir. Araştırma Sakarya ili ile sınırlı olduğu için benzer bir araştırma farklı illerde ve özel okullarda da uygulanması önerilebilir. Ayrıca araştırma sonuçları nitel araştırmalarla da desteklenmelidir.

The purpose of this study is to determine on the transformational and transactional level of leadership skills that primary school administers have , the teachers? thoughts on which level the administers? behaviors are perceived and also to determine on the relationship between teachers? organizational justice perception and primary school administers leadership styles.In this study singular and relational survey models were conducted for the purpose of the research. After the related literature survey is done, the five likert scale application is chosen to determine the school administers? organizational justice proficiencies and their levels of having transactional and transformational leadership features. To conduct on the purpose of this study consists of 2522 public primary school teachers in central districts of Sakarya for 2009-2010 educational years. The sample of the survey was selected with the random sampling method as 410 teachers from this population.According to survey results, the level of administers? transformational leadership and transactional leadership properties are in the level of ?sometimes?. and school administers? behaviors are perceived ?usually? fair by teachers on the way of both the relationships between administers and also between employees. It is seen significant differences in the ?branch? variations of demographic features in transactional leadership and also there are differences in organizational justice in the terms of ?seniority? and ?branch? varieties. There is a positive and medium level relationship between total organizational justice perceptions and transformational leadership perceptions. Moreover, it is found that there is a low and positive relationship between transactional leadership and total organizational justice perception. Also there is a positive and medium level relationship between justice of relationship with administers and transformational leadership skills. Moreover, it is found that there is a low and positive between transformational leadership and relationship among the employees.Nevertheless, when the relationship between leadership skills and perceived organizational justice skills it is seen that the relationship between organizational justice and transformational leadership is more than the relationship between transactional leadership. So it can be suggested the need of providing about administers giving importance to transformational leadership more than transactional leadership skills. For this purpose some seminaries can be organized for administers to develop their transformational leadership skills. Because the survey?s limited city is Sakarya, a similar survey can be applied for other cities and in the private schools. Furthermore, research results should be supported by qualitative researches.