Okul yöneticilerinin özbilinç yeterliliği ve dönüşümcü liderlik özellikleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, okul yöneticilerinin özbilinç yeterliliği ile dönüşümcü liderlik özellikleri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yöneliktir. Ayrıca cinsiyetleri, çalıştıkları kurum, kurumdaki görevleri, mezuniyet durumları ve yöneticilikte geçen hizmet sürelerine göre, yöneticilerin özbilinç yeterliliği ile dönüşümcü liderlik özellikleri ve alt boyutlarına ilişkin görüşleri arasında anlamlı fark olup olmadığı incelenmiştir.Araştırma, tarama modelinde olup ilgili literatür taranmış; veriler Özbilinç Yeterliliği Ölçeği ve Dönüşümcü Liderlik Anketi kullanılarak toplanmıştır. Evrenden örneklem alınmamış ve çalışma grubu oluşturulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu, Şanlıurfa ili Merkez ilçesindeki ilk ve ortaöğretim okullarında görev yapan 400 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Elde edilen verilerin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma, frekans ve yüzde hesapları, t- testi, tek boyutlu varyans analizi (Anova), Dunnett C testleri ile parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis H testi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda; özbilinç yeterlilikleri ile dönüşümcü liderlik özellikleri ve alt boyutları arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu görülmüştür. Yöneticilerin özbilinç yeterliliği ve dönüşümcü liderlik özellikleri ile alt boyutlarına ilişkin görüşleri arasında demografik değişkenlere göre anlamlı farklılıklar olmasa da; erkek yöneticilerin ortalamaları bayan yöneticilerden, okul müdürlerinin ortalamaları müdür yardımcılarından, orta öğretim yöneticilerinin ortalamaları ilköğretim yöneticilerinden, 15 yıl ve üzeri yöneticilik kıdemi bulunanların ortalamaları diğer yöneticilerden daha yüksek çıkmıştır. Yöneticilerin mezuniyet durumlarına göre ortalamaları çok fazla değişiklik göstermemiştir. Özbilinç yeterliliğinin dönüşümcü liderlik üzerindeki etkisini incelemek üzere yapılan regresyon analizi sonucunda, özbilinç yeterliliğinin dönüşümcü liderlikteki değişimin %19,4'ünü açıkladığı görülmüştür. Özbilinç yeterliliği, dönüşümcü liderliğin alt boyutları üzerinde de anlamlı bir etkiye sahiptir. Özbilinç yeterliliği, idealleştirilmiş etki ve bireyselleştirilmiş ilgi boyutlarındaki değişimin %14,4'ünü; entelektüel uyarım boyutundaki değişimin %16,3'ünü ve esin kaynağı olma boyutundaki değişimin %18,3'ünü açıklamaktadır.

The purpose of this study is to investigate the relationship between self- awareness competence and transformational leadership skills of school administrators. In addition, the significance level of the administrators? perceptions about self- awareness competence and transformational leadership skills was analyzed according to their genders, school types, administrative positions, graduation status and service lengths in administration.A survey method was used as the main research approach and the related literature was studied. The Self- Awareness Competence Scale and the Transformational Leadership Questionnarie was used to collect data. A sample wasn?t derived from the total field under the survey but a study group was formed. Data was provided from 400 school administrators working in the elementary and high schools in the city centre of Şanlıurfa. In the analysis of the data; frequency and percentage distribution, average and standard deviation, t test, one way Anova, Dunnett C tests, regression analysis and non parametric tests such as Mann Whitney U and Kruskall Wallis H tests were utilized.The research has indicated that the self- awareness competence was positively and significantly related to transformational leadership and its sub- dimensions. The perceptions of administrators about self-awareness competence and transformational leadership skills were not significantly different from each other according to demographic variables. However, the means of administrators were higher than co- administrators, the means of male administrators were higher than female administrators, the means of high school administrators were higher than the elemantary school administrators, the means of administrators with a 15 year and over service length were higher than the others. The regression analysis has predicted the 19.4 per cent of variation on transformational leadership explained by self- awareness competence. The variation ratios on sub- dimensions of transformational leadership explained by self- awareness competence were Idealized Influence (%14,4), Intellectual Stimulation (%16,3), Inspirational Motivation (%18,3), Individualized Consideration (%14,4).