III. Murad Türbesi çini panoları

Abstract

Osmanlı Dini Mimarisinin en önemli örneklerini oluşturan türbeler, özellikle Mimar Sinan'ın anlayışıyla daha da dikkat çekici bir hale gelmiştir. Bu üslubun devamı niteliğinde inşa edilen III. Murad Türbesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun on ikinci sultanı III. Murad için yaptırılmıştır. III. Murad'ın vefatından sonra Mimar Davut Ağa tarafından yapılmaya başlanmış ancak, Mimar Dalgıç Ahmet Ağa tarafından 1599 yılında tamamlanmıştır. Ayasofya haziresinde yer alan beş türbeden biri olan yapı, süsleme programı nedeniyle büyük önem arz etmektedir.Süsleme programının ağırlığını çinili panolar oluşturmaktadır. Sıraltı tekniğindeki İznik çinilerinin gerek teknik gerekse tezyînât bakımından en güzel örnekleri kullanılmıştır. Altıgen planlı türbenin girişinde, taç kapının iki yanındaki sekilerde birbiriyle aynı olan iki çini pano yer alır. İç mekânda duvarlar, sekilerden itibaren 4,20 m. yüksekliğe kadar kâşilerle kaplıdır. Burada tezyînât bakımından farklılıklar gösteren beş ayrı pano yer alır. Bu panolar bulutlu, rumîli ve bitkisel motiflerden oluşan bordürlerle çevrelenmiştir. Çinilerde kompozisyon planları simetrik, ulama, serbest çıkışlı panolar şeklinde düzenlenmiştir. Türbe girişinin sağından başlayan ve yüksekliği 80 cm. olan kuşak yazıları, türbeyi çepeçevre sarmaktadır. Pandantifler üzerinde de çini panolar yer almaktadır. Ayrıca ahşap işçiliği, kalem işleri ve malakârî işçilikleri de süsleme programının önemli uygulamaları arasındadır.Türk çini sanatının en seçkin örneklerini ihtiva eden III. Murad Türbesi çinilerinin, desen ve kompozisyon özellikleri değerlendirilerek Türk Çini Sanatındaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Tombs, which are among the most prominent pieces of the Ottoman religious architecture, became more remarkable with Mimar Sinan?s approach. The tomb of Murad III, which was built with an approach succeeding Mimar Sinan?s, was built for the twelfth sultan of the Ottoman Empire, Sultan Murad III. The tomb was begun to be built following Murad III?s death by Mimar Davut Ağa; however, it was completed by Mimar Dalgıç Ahmet Ağa in 1599. The tomb of Murad III, one of the five tombs located in Hagia Sophia cemetery, is deemed very important due to its ornamentations.Tiled panels constitute most of the ornamentations. The underglazed İznik tiles used in the ornamentations were the best with regard to both technical and ornamental aspects. In the hall of the hexagonal plan tomb, there are two identical tiled panels on the podiums flanking the portal. Internal walls are covered with ceramic tiles beginning with the podiums up to 4.20 meters of height. Here, there are 5 panels with ornamentations different from each other. These panels are surrounded by border tiles with cloudy, rumi and vegetal motifs. Composition plans of the tiles were organized as symmetrical, repetitive and free hand. 80 cm height script bands begin at the right of the tomb hall and encircle the tomb. Tiled panes are located also on the pendantives. Moreover, woodworks, calligraphy applied on architecture and malakâri are among the important elements of ornamentation.The tiles of Murad III tomb are among the most beautiful pieces of the Turkish tile art. In this study, the position of these tiles in the Turkish tile art was attempted to be ascertained by evaluating their pattern and composition characteristics.