Edirnede zanaatlar

Abstract

Edirne coğrafi konumu sebebiyle milattan önceki dönemlerden günümüze kadar hep tarih sahnesinde önemli roller üstlenmiştir. Avrupa Kıtasının en doğusunda yer alan Edirne Osmanlı İmparatorluğunun batıya açılan kapısı konumundadır. Uzun yıllar Osmanlı İmparatorluğunun başkentliğini yapan Edirne dolayısıyla Osmanlı sanatının da başkentliğini yapmıştır. Erken dönem Osmanlı mimarisinin ve Türk İslam sanatının en değerli örnekleri Edirne'de bulunmaktadır.Zanaat insanların ihtiyaçlarını karşılamak için el becerisi ile ortaya koydukları ustalık isteyen eserlerdir. Zanaat eğitimle ve usta çırak ilişkisi öğrenilir zanaat. Zanaatın sanatı andıran estetik unsurları olsa da, sanatta olduğu gibi özel bir kabiliyet, yeni duygular, değişik tat ve zevkler, farklı ufuk derinlikleri ortaya koymayı gerektirmez.Tüm Türkiye'de olduğu gibi Edirne'de de zanaatlar kaybolmuştur. Fakat Edirne Eski Valisi Merhum Fahri Yücel'in destekleriyle sadece Edirne'ye özgü olan Osmanlı mirası üç zanaat yeniden canlandırılmış ve Edirne'nin tanıtımında önemli bir reklam malzemesi haline getirilmiştir. Bu zanaatlar Edirnekâri, süpürge(Aynalı süpürge) ve Mis sabunudur.Edirnekâri ya da Edirne işi olarak bilinen bezeme tahta üzerine boyama ile yapılan süsleme işine verilen addır. Osmanlıların 15. yüzyıldan itibaren kullandığı bu teknik ilk kez Edirne'de uygulanmıştır. Edirnekâri lake işleri ahşap, karton ve deri gibi malzemeler üzerine boya ve cila ile yapılan motiflerin yer aldığı bir süsleme üslubudur. Süslemede natüralist çiçek, yaprak, meyve motifleri kullanılır. İşlemelerde genellikle lale, sümbül, karanfil, çiçek buketi, meyve gibi bitkisel motifler kullanılır. Edirnekârinin kullanım alanı oldukça geniştir. Edirne evlerinin tavanları, merdiven başları, dolaplar, sandıklar, kitap kapakları vb. dir. Ayrıca Edirne'de bulunan mimari eserler Edirnekâri sanatının en güzel örneklerini sergilemektedir.Süpürge, süpürge tohumundan elde edilen otların kurutulup şekil verilmesiyle elde edilen bir ev eşyasıdır. Elektrikli süpürgelerin çıkmasıyla hayatımızdaki yerini ve önemini kaybetmiştir. Fakat aynalı süpürge Edirne'ye özgü bir kültürel değerdir. Kızların çeyizine konan onların hamaratlığını ve temizliğini simgeleyen bir eşyadır.Mis Sabunu Osmanlı döneminde padişahların saraylarında kullandığı, cariyelerin sandıklarına koyduğu, sultanların elçilerle yabancı ülkelere hediye yolladığı süs ve temizlik eşyasıdır. Beyaz sabunun rendelenip, yoğrularak şekil verilmesiyle oluşturulur. Tamamen el ürünüdür. Yapımının hiçbir aşamasında makine kullanılmamaktadır. El ile şekil verilen sabun kurutulmakta ve boyanmaktadır.İplik zanaatları ise Edirne'de yaygın olarak devam etmektedir. Tentenecilik, örgücülük, işlemecilik Halk eğitim merkezinin kurslarıyla da desteklenmelidir. Kilimcilik ve dokumacılık azalsa da kırsal kesimlerde devam etmektedir.Taş işçiliğinin ve çiniciliğin en güzel şaheserleri Edirne'de bulunmaktadır. Edirne Muradiye Camii, Selimiye Camii çinileri devrinin sanat anlayışının en üst seviyedeki örnekleridir. Edirne dehanın taş kesildiği bir şehirdir. Sinan'ın dehası Edirne'de şaha kalkmış ve ustalık eserini yaratmıştır. Bunun tanı sıra çeşme işçiliği, mezar taşı işçiliği zanaatlarının örneklerine de Edirne'de bolca rastlamak mümkündür. Arda, Tunca ve Meriç nehirleri Edirne'ye bereket getirmiş, Edirne'de bu nehirleri eşsiz güzellikteki köprülerle taçlandırmıştır.Anahtar Kelimeler: Edirne, zanaat, Edirnekâri, süpürge, Mis sabunu, Taş işçiliği, çinicilik

Edirne due to geographic location of the previous period B.C. to the present always has assumed an important role in the stage of history. Most of continental Europe to the east to the west of the Ottoman Empire Edirne gate is opened. For many years, the capital of the Ottoman Empire, which was the capital of Edirne so Ottoman art. Early period of Ottoman architecture and the most valuable examples of Islamic art in Edirne, Turkey is located.To the needs of people art a product with hand skills are put forth the tricky work. Art training and is learning to master and apprentice relationship, which resembles the art aesthetic elements, although, as in art, a special talent, new feelings, different flavors and different horizons for pleasure i reveal to a depth required.In Edirne in Turkey as well as all the arts were lost. Former Governor of Edirne, but with the support of the old Mr Fahri Yucel be specific only in Edirne, the Ottoman legacy has been revived three art of Edirne and an important presentation of advertising material has been turned into. These arts are Edirnekâri, broom (mirror broom) and mis soap.Or known as Edirne Edirnekâri work with decorative painting on wood is the name given to the decoration work. Ottoman from 15 th century up to now this technique has been applied in Edirne. Wooden (Edirnekâri lake, cardboard and leather materials such as paint and varnish on the motifs and where is a decorative style.) In the naturalistic decoration of flowers, leaves, fruits, tulip motifs usually ar used, hyacinth, carnation, bouquet of flowers, fruits, floral motifs such as the use of used. Edirnekari?s field is wide. Edirne houses of ceilings, stairs heads, cabinets, chests, book covers, etc. Also located in Edirne, the most beautiful examples of architectural works of art is reflecting Edirnekâri.Broom, seed obtained from an dried and the furniture is obtained when given. Out of place with vacum cleaner in our lives and it has lost its importance. But a cultural mirror for cleaner is unique to Edirne. Girl of the dowry and the cleaning symbolizing that their diligence is an object. Palace of the Ottoman sultan?s wives in mis use in soap that put their concubines fund to foreign countries with ambassadors of the sultan sent a gift is a decorative and cleaning goods. White soap can be grated, kneaded with the forming is created. Product is completely handmade. Any stage of construction machinery are not used. Given shape and painted with hand soap is being established.While common in Edirne continud. Tents, knitter of, processing of the center of public education with courses should be supported. Although in rural areas and reduce rugs weaving continues.The most beautiful masterpieces of stone masonry and tiling is located in Edirne. Muradiye Edirne Mosque, Selimiye Mosque tile work of art of the highest level of transfer of the stone is cut is a city in good exampels. Edirne genius. architect Sinan at work rearing and craftsmanship have created. This is the time of diagnosis of labor fountain, tombstone of craft labor is possible to find plenty of examples in the Edirne. Arda, Tunca and Meriç rivers have brought blessings to Edirne, Edirne these rivers have a unique beauty crowned with the bridge.Key words: Edirne, Art, Edirnekâri, Broom, Mis soap,.stone Works, tiling.