Muhyiddin ibnü’l-arabi otolojisinin Ahmed Bican’daki yansıması

Abstract

Bir zühd ve yaşam biçimi olarak ortaya çıkan tasavvuf, zamanla İslâm ilimlerine dair fikirleri de ihtiva etmeye başlamıştır. Bu sürecin sonucunda, tasavvuf, kendine özgü bir terminoloji ve dil geliştirmiştir. Bu yeni terminoloji vasıtasıyla çeşitli dini ve felsefi konulara dair fikirler ortaya koyan mutasavvıf ve düşünürler sayesinde, İslâm düşünce tarihinde önemli bir yere sahip olan nazari tasavvuf geleneği kurulmuştur.Nazari tasavvuf geleneğinin en önemli ismi olan İbnü'l-Arabî, kendisine ulaşan tasavvuf birikimini, felsefe ve kelam gibi ilimlerin de katkılarıyla yorumlayarak, İslâm düşüncesinde, etkilerinin zamanımıza kadar devam ettiği bir düşünce geleneğinin oluşumuna öncülük etmiştir. Bu düşünce geleneğinin temelinde ?vahdet-i vücûd? anlayışı yer alır. Bu anlayış, `varlık birdir, Hak'tan başka bir şey yoktur, varlıkta Hak'tan başkası yoktur' gibi temel fikirler üzerine inşa edilir.İbnü'l-Arabî'nin metafizik/ontoloji temelli bu düşünce tasavvuru, kendisinden sonra geniş bir alana tesir etmekle birlikte, bizzat kendisi tarafından Anadolu topraklarına getirilerek Türk-İslâm düşüncesine yön vermiştir. XIII. yüzyıl ve sonrasında vahdet-i vücûd anlayışının Osmanlı Devleti'nin medrese ve tekkelerince de benimsenmesi sayesinde, bu anlayışın temel fikirleri Anadolu'da geniş bir alana yayılma fırsatı bulmuştur.XV. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Anadolu'da birlik ve beraberliği sağlama amacıyla başlatmış olduğu Türkçe tercüme ve Türkçe eser yazma politikasının önemli destekçilerinden biri, vahdet-i vücûd anlayışını başlangıç ilkesi olarak kabul eden Bayramiyye tarikatının mensubu olan Ahmed Bîcan'dır.Ahmed Bîcan, vahdet-i vücûd anlayışının temel eseri olan İbnü'l-Arabî'nin Fusûsu'l Hikem'inin ilk Türkçe tercümesini yapmış ve bu sayede vahdet-i vücûd anlayışına yeni bir yaşam alanı kazandırarak, bu anlayışın aktarımına vesile olmuştur.Bu çalışmada Ahmed Bîcan'ın, konuyla ilgili olan eserlerinde, İbnü'l-Arabî'nin düşüncelerinin etkisi gösterilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mutlak Varlık, Tecelli, İsim ve Sıfatlar, A'yan-ı Sabite, İnsan-ı Kâmil

Sufism that arose as a pious asceticism and a way of life began to include the thoughts of Islamic sciences in the course of time. At the end of this process, it developed a terminology and a language peculiar to itself. By means of the sufis and thinkers putting forward thoughts about various religious and philosophical matters through that new terminology, the tradition of theoretical sufism, which has an important place in the history of Islamic thought, was founded.Ibnu?l Arabî, the most important person in the tradition of theoretical sufism, interpreting with the help of philosophy and sciences such as theology the heritage of sufism that reached to himself, pioneered the formation of a tradition of thought in the Islamic thought, influences of which have persisted until our times. This tradition of thought is based on the conception of ?oneness of being?. This conception is build on the fundamental notions such as ?Being is one?, ?There is nothing except God? and ?There is nothing in being except God?.Ibnu?l Arabî?s such system of thought with a metaphysical/ontological origin had influences in a wide geographical area; and also, being brought to Anatolia by personally himself, directed Turkish-Islamic thought. Due to the fact that the conception of ?oneness of being? was adopted in the medresses and dervish lodges in the Ottoman Empire in the XIII. century and afterwards, the fundamental notions of this conception found an opportunity to spread in a wide area in Anatolia.One of the most important buttresses of the policy of the Turkish translation and writing works in Turkish, that was instigated in the XV. century by Ottoman Empire in order to provide unity and togetherness in Anatolia, is Ahmed Bican, he who was a member of Bayramiyye dervish order that accepted the conception of ?oneness of being? as an originating principle.Ahmed Bican made the first Turkish translation of Ibnu?l Arabî?s Fusûsu?l Hikem that is the main work of the conception of ?oneness of being?; and thus he, bringing the conception of ?oneness of being? in a new field of life, mediated the transfer of this conception.In this work, it is tried to show the influences of Ibnu?l Arabî?s thoughts in the works of Ahmed Bican.Keywords: Absolute Being, Appearance, Names and Attributes, Fixed Entities, Perfect Man