Orta öğretim son sınıf öğrencilerinin üniversite tercihlerini ve meslek seçimini etkileyen faktörler

Abstract

Okullarda, öğrencilerin istek, ilgi, beklenti ve yeteneklerini tanıması, eğitimcilerin onlara uygun eğitim ortamlarını hazırlamaları ile mümkün olabilir. Öğrencilerin, kendilerini inceleyen, sağlanan olanakları araştıran ve sonunda doğru seçimler yapabilen bireyler olarak yetişmeleri çağdaş eğitimin önemli hedeflerindendir.Bu araştırmayla meslek seçimi, meslek seçimini etkileyen faktörler, mesleki gelişim evreleri, bireysel niteliklerin meslek seçimindeki önemi, mesleğe yönlendirme, mesleki rehberlik ve mesleki rehberlikte danışma hizmetleri üzerinde durulmuş, kuramsal çerçevesi ile birlikte açıklanmaya çalışılmıştır.Meslek seçimi, bireyin kendisine açık meslekleri, çeşitli yönleri ile değerlendirip, kendi gereksinmeleri açısından, istenilir yönleri çok, istenmeyen yönleri az olan birine yönelmeye karar vermesidir. (Kuzgun, 1982:1).Liselerde okuyan öğrenciler, seçecekleri meslekten, o mesleğin beklentilerinden ve kendi ilgi ve yeteneklerinden habersiz olarak seçim yapmaktadırlar. Bunun sonucunda üniversiteye giren gençlerin büyük bir kısmı girdikleri daldan memnun olmamaktadırlar.Türkiye'de öğrencilerin meslek seçimleri genellikle tesadüflere bağlı olarak oluşmakta ve öğrenciler üniversite sınavına girerlerken yapacakları tercihlerde öncelikle şu unsurları göz önünde bulundurup bunların doğrultusunda tercihlerini yapmaktadırlar. Bunlar ailenin beklentileri, mesleğin maddi getirisi, hayal dünyasındaki meslekler,toplumda ilgi gören meslekler şeklinde ifade edilebilir.Ancak ne var ki bu tercihler doğrultusunda üniversiteye girilse bile çoğu zaman görülen, öğrencilerin ilgi ve yetenekleri ile yukarıda belirtilen unsurlara bağlı olarak yapılan tercihlerin gerektirdiği özelliklerin birbirine uymadığıdır.İdeal bir meslek seçimi, kişinin, mutlu, başarılı ve yararlı bir yaşam sürdürmesine, toplumun insan gücü kaynaklarını en iyi bir şekilde kullanmasına olanak verecektir.Bu tanımlardan da anlaşılıyor ki meslek, kişinin yaşamının ekonomik yönünün temelini oluştururken, psikolojik yönünü de büyük ölçüde şekillendirmektedir. Bu noktada, meslek seçiminin ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Zeka özrü bulunmayan her insanın yaşamını sürdürebilmek için yapabileceği bir iş becerisi mutlaka vardır. Ancak, kimi insan bu becerisinin farkına varıp yeteneklerini keşfedebilirken, kimi de yeteneklerini bilmeyip becerilerinin farkına varamamaktadır. Bu kimseler mesleki yaşamlarını tesadüfler sonucu başlatmaktadırlar. Bir kısmı daha sonraki zamanlarda gerçek beceri ve yeteneklerine uyan mesleklere dönerken büyük bir kısmı da aynı mesleği sürdürmeye devam etmektedirler.İnsanların mesleki seçimlerinin onların yetenek ve ilgilerine uygun olarak geliştirilmesi gerekliliği vardır. Burada amaç, öğrencilerin "her hangi alanda olursa olsun üniversite sınavını kazanmalıyım" yaklaşımı ile olur olmaz tercihlerde bulunmalarını önlemek, onların, ilgi ve yeteneklerine uygun alanlarda tercihler yapmasını ve bu tercihlerden birini kazanmasını sağlamaktır.

In schools, to recognize students relation, wish, expactation, ability is possible with suitable atmosphere .The contemporary education?s important points are student?s research themselves, explore the provided possibility, and at the end make a true choices to become individual person can do those.Choosing occupation is deciding about favorable jobs, increase with different side and estimate more than intended sides, less than not intended sides by people.High school?s students are made a choice with less information about the job, which they will select in the future and their job?s expactations, their relation and their ability.At the end of this sitation, fifty-two percent of student aren?t glad in the university field.Student?s job choice in Turkey usually be formed with accidently. And students keep in mind that things which they will do before have university exam and make true choice direction at those things.With those directions, students can begin university but lots of time the student?s relations and abilities don?t match with four points.Optimum job choice, make possible to survive happily, successfully and helpfully to use human?s powers perfectly for society.We can realize by these descriptions that jobs create the main economical side of the people is life, and it give form their psychology with huge proportion. At this point appears the importance of choice. Exactly, despite the disabled people, all of the others have a job ability to go on their life. But some of the people can be sensible of their ability but unfortunatelly some of them can?t do that. Those unluck people?s job life begin with fluky.There is necessity that enables the people choose a job according to their ability and relations. Our aim at this point is preventing to choose university without ideals and on the other side, encourage them for the true choice about right field.