Türkiye ekonomisinde tasarruf-yatırım dengesizlikleri ve üçüz açıklar sorunu

Abstract

Üçüz açıklar hipotezi, literatürde bütçe açıkları ile cari işlemler açığı arasında pozitif yönlü bir ilişkinin bulunduğunu ifade eden ?ikiz açıklar hipotezi?nin bir uzantısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bütçe açığı ile cari işlemler açığının eşanlı olarak yaşandığı bir ülkede, yurt içi tasarrufların yurt içi yatırımların finansmanında yetersiz kalmasının bir sonucu olarak tasarruf-yatırım dengesi de açık veriyorsa, söz konusu ülkede üçüz açık durumu yaşanıyor demektir.Üçüz Açıklar hipotezi, ekonominin genel dengesini oluşturan bütçe dengesi, tasarruf-yatırım dengesi ve cari işlemler dengesinin birbirleriyle olan etkileşimini ortaya koymaktadır. Son yıllarda çok sayıda gelişmiş ülkenin bütçe dengelerinde fazla verilmeye başlanmasına rağmen cari işlemler açığının artmaya devam ediyor olması ikiz açıklar hipotezini şüpheli duruma düşürmüştür. Cari işlemler açığının oluşumunda bütçe açıklarının zamanla ağırlığını kaybetmeye başlaması tasarruf-yatırım açığını ön plana çıkarmıştır.Çalışmanın amacı, öncelikle cari işlemler açığının oluşumunda tasarruf-yatırım açığının rolünü ortaya koymak ve daha sonra ekonominin üç dengesinin birlikte açık vermesi sonucu ortaya çıkan üçüz açık durumunu incelemektir.Çalışmamızda öncelikle ?Cari İşlemler Dengesi?, ?Tasarruf-Yatırım Dengesi? ve ?Bütçe Dengesi? kavramları incelenmiştir. Daha sonra, son yıllarda birçok ülkenin tasarruf-yatırım dengelerinde görülen değişimler ve bu değişimlerin cari işlemler açığına etkileri tablolar yardımıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Son olarak, Türkiye'nin tasarruf-yatırım dengesizlikleri ve ortaya çıkan üçüz açık durumuna ilişkin bilgiler verilmiştir.

The Triple Deficit Hypothesis is an extension of the twin deficit hypothesis that state the positive relation between current account deficit and budget deficit. The triple deficit phenomenon is occurred if the domestic private savings are inadequate to finance the domestic investment in a country which the budget balance and the current account balance both are in deficit.The Triple Deficit Hypothesis explains the interaction between budget deficit, saving-investment deficit and current account deficit. Although the surplus of budget balances of many developed countries in recent years, the current account deficit has persisted it?s rise in an opposite direction. The opposite manner of these two balances have made the twin deficit hypothesis questionable. Loosing it?s importance on the formation of current account balance deficit, the budget deficit has been yield it?s place to saving-investment balance.The aim of this paper is to show the role of saving-investment deficit in the formation of current account deficit and to investigate the triple deficit phenomenon which implies the joint deficit of tree balances of economy.In the thesis, first of all, the tree main balance; ?current account balance?, ?budget balance? and ?saving-investment balance? concepts have been studied. Afterwards, recent changes in saving-investment balance in worldwide and the impact of these changes on current account balance have been tried to explain. And finally, some information has been given about the saving-investment imbalances and the emergence of triple deficit situation in Turkey.