Bu çalışma, Ulûmu'l-Kur'ân'a dair eser vermemiş bir müfessirin tefsirinde bu konulara ne ölçüde yer verdiğini ortaya koymayı ve bu konulardaki görüşlerini tespit etmeyi hedeflemektedir. Bunun için Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır ve ?Hak Dini Kur'ân Dili? adlı tefsiri, Ulûmu'l-Kur'ân açısından incelenmiştir.Tez, giriş, onu takip eden üç bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin konusu, konunun önemi, tez olarak seçilmesinin sebepleri ve çalışmada takip edilen metot üzerinde durulmuştur.Birinci bölümde, Elmalılı M. Hamdi Yazır'ın hayatı, eserleri ve Hak Dini Kur'ân Dili adlı tefsiri incelenmiştir.İkinci bölümde, Ulûmu'l-Kur'ân'ın mahiyeti, kapsamı, tarihi gelişim süreci ve başlıca Kur'ân ilimleri incelenmiştir.Üçüncü bölümün ilk ana başlığı altında bugün Tefsir Usûlü eserlerinde Kur'ân Tarihi kapsamında ele alınan vahiy, Kur'ân'ın inzâli, Kur'ân, sûre, ayet gibi konu ve kavramlar, ikinci ana başlık altında ise Kur'ân İlimlerinin temel konuları M. Hamdi Yazır'ın tefsirinden hareketle ele alnınmış, onun sözü edilen konu ve kavramlara yaklaşımı tespit edilmeye çalışılmıştır.Sonuç kısmında ise, Elmalılı M. Hamdi Yazır'ın Ulûmu'l-Kur'ân konularına yaklaşımı özetlenmiştir.
The aim of this study is to examine the views of a famous exegete of the Qur?an, Elmalili Muhammad Hamdi Yazir (1978-1942), concerning the so-called `the sciences of the Qur?an (ulum al-Qur?an)? in his book titled Hak Dini Qur?an Dili.The thesis is comprised an introduction, three parts and a conclusion part. In introduction part of the thesis, there are topic of thesis, importance of this topic, causes of choosing this topic and method of the thesis.In the first part, we analyzed that life of Elmalılı M. Hamdi Yazır, his studies and his commentary which named Hak Dini Kur?ân Dili.In the second part of the thesis, we checked that importance of `ulum al-Qur?an?, its concept, its historical development and basic sciences of Qur?an.In the first main title of thirth part, we introduced revelation, sending of Qur?an, Qur?an, sura, verses etc. context of History of Quran which was gotten in procedure of interpretation. In the second main title of this part, we checked that basic topics of `ulum al-Qur?an? which is given in commentary of Elmalılı M. Yazır and his understanding about notions which we said that at the first sentence of this paragraph.In the conclusion part, we abstracted that Elmalili Hamdi Yazir?s understanding about topics of `ulum al-Qur?an?.