el-Hakim eş-şehid el-Mervezi’nin el-Kafi adlı aserinin kitab’s-salat bölümünün tahkiki

Abstract

el-Hâkîm eş-Şehîd el-Mervezî'nin telif ettiği el-Kâfî adlı eser, Hanefî mezhebinin önde gelen isimlerinden İmam Muhammed'in (ö.189/804) ?el-Asl (el-Mebsut), el-Câmiu's-Sağir, el-Câmiu'l-Kebir? adıyla bilinen eserlerinin, tekrarlarının çıkartılması ve fıkıh bablarına göre tanzim edilmesi sûretiyle telif etmiş olduğu muhtasar bir çalışmadır. Eser, özellikle Hanefî fıkhının fürû meselelerine ait konuları içermektedir.Eserin, Kitâbu's-salât bölümüyle başlamış olması onun klasik fıkıh anlayışındaki tasniflerden farklı bir tasnif anlayışıyla kaleme alındığını göstermektedir. Öyle ki klasik fıkıh kitaplarında konular genelde Taharet bölümüyle başlamaktadır.Eserde müellif, konunun okuyucu tarafından anlaşılabilmesi için sade ve kolay bir üslup ele almış, bir muhtasar çalışması olması hasebiyle de konuları anlatırken fazla detaya inmeden daha öz bir şekilde okuyucuya aktarmaya çalışmıştır.Müellif, eserde geçen kavramların tanımlarına yer vermemiş, konular hakkında hükümleri belirtirken genelde Hanefî mezhebinin önde gelen isimlerinden İmâm-ı Âzam (ö.150/767), Ebû Yusuf (ö.182/798) ve İmam Muhammed'in (ö.189/804) görüş farlılıklarını belirtmekle birlikte bazen kendi görüşüne ve döneminin önde gelen hukukçularının görüşlerine de yer vermiştir.Kitabın müellif nüshası günümüze kadar ulaşmamıştır. Tespit ettiğimiz en eski nüshalardan biri Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan Molla Çelebi nüshasıdır. Kitap, değişik zamanlarda şerh edilmiş olmasına rağmen günümüze kadar ulaşan en meşhur şerhi Serahsî'nin (ö.483/1090) el-Mebsut adlı eseridir.Bizim çalışmamız, eserin ilk konusunu teşkil eden Kitâbu's-salât bölümüdür. Bu çalışmamızda müellifin hayatı, yaşadığı dönem ve eserleri hakkında bilgi verdikten sonra en eski nüshayı esas alarak dört farklı nüshadan müellifin el-Kâfî adlı eserinin Kitâbu's-salât bölümünün tahkikini yaparak aslına en uygun metni oluşturmaya çalıştık.

El-Kâfî, written by El-Hâkîm eş-Şehîd el-Mervezî, is a condensed work that organized according to the chapters of canon law and prepared by omitting repetitions of ?el-Asl (el-Mebsut), el-Câmiu?s-Sağir, el-Câmiu?l-Kebir?, by Imam Mohammad, one of the leading names of Hanefi sect. This work particularly includes the details of Hanefi law.That the first cahpter of the book is Kitâbu?s-salât indicates the book has a different classification from the traditional style. That is, in the classical law books the chapters of Taharet usually takes the firts place.The author preferred a brief and comprehensible expression in order to enable the book to be understood easily. Because it would be a condensed work, the chapters were tried to examin superficially and in a simple way.The author ignored definitions of the concepts, rather, he mostly demonstrated the different points of view among the leading names of Hanefi sect, Imam Azam, Abu Yusuf and Imam Mohammad. Besides, he stated ideas of the masters at law in his era with his own ideas.The original copy of this book has not reached us. One of the oldest copies of the book we reached is the copy of Molla Çelebi in Sulaimania Library. Although El-Kâfî was annotated several times, the most familiar annotation that reached today is Serahsî?s El-Mebsut.Our subject is the chapter of Kitâbu?s-salât, which is the first chapter of the book. In this study we first gave information about the life of the author, his era and his books. Then, regarding the oldest copy as a baseline, we tried to constitute the most coherent text to the original one by analysing the chapter of Kitâbu?s-salât of the author?s El-Kâfî