Sakarya nehrinin aylık ve yıllık akım değerlerinin istatiksel analizi ve yağış tutarları ile korelasyonu

Abstract

Bu çalışmanın araştırma alanını İç Anadolu bölgesinden doğarak sularını Marmara bölgesi sınırları içerisinden Karadeniz'e döken Sakarya nehri ve onun su toplama havzası oluşturmaktadır.810 km. uzunluğuna ve 56.504 km2 havza alanına sahip Sakarya nehri Türkiye'nin önemli nehirlerinde biridir. Bu çalışmada Sakarya nehri ve kollarının aylık ve yıllık akımları ile nehrin havzasındaki büyük klima istasyonlarının aylık ve yıllık yağış tutarları istatistiki olarak incelenmiştir. Yapılan trend analizinde ise t testi ve Mann- Kendall testi uygulanmıştır. Ayrıca akım ve yağış arasındaki etkileşimin derecesi korelasyon katsayısı yöntemiyle açıklanmaya çalışılmıştır. Çıkan sonuçlara göre yağış miktarının fazla olduğu kış aylarında yağış- akım korelasyonu yükselirken yağışın azaldığı aylarda düşmektedir. Sakarya nehri ve kollarında akım değerleri inşa edilen sulama tesisleri ve değişen iklim şartları nedeniyle azalan yönde bir trend göstermektedir. Ancak havzaya düşen yağışlarda ise akımlar kadar belirgin bir azalma trendi görülmemektedir.

The researching area of this study is the Sakarya River, which rises from Central Anatolia Region and empties itself into the Marmara Sea, and its river basin.The Sakarya River which has 810km.of length and 56,504 km2 of river basin is one of the important rivers of Turkey.In this study, the monthly and annual streamflows of the Sakarya River and its arms and the monthly and annual rainfall values of big conditioner stations in the river basin have been investigated as statistical.As trend analysis t test and the test of Mann- Kendall have been applied. In addition, the degree of interaction between streamflow and rainfall has been tried to explain with the method of correlation coefficient. According to results, rainfall- streamflow correlation increases at the winter months when the amount of rain is much but it decreases at other months that the amount of rain is little.The streamflow values of the Sakarya River and its arms have showed a decreasing direction because of irrigate systems and changed conditions of climate. However the decreasing trend has not been seen as well as streamflow in the basin rainfall.