M.gaznevi'nin el-havi'l kudsi adlı eserinin fıkıh usülü bölümünün tahkik ve değerlendirilmesi

Abstract

Klasik eserler diye adlandırdığımız çalısmaların önemli bir bölümü yazmalar halindebulunmaktadır. Geçmiste bir ilmi gelenek çerçevesinde kaleme alınan bu eserlerinbugün islenerek güncellemesinin yapılması -yeni bilgi- üretmenin temel sartlarındandır.Bundan dolayı yazma eser çalısmak, geçmise ait bir sorumluluğu yerine getirmenin yanısıra gelecekteki ilmi çalısmaların sıhhati ve sürekliliği için önemlidir.Çalısmamız Fıkıh usulünde oldukça önemli bir yere sahip olan Debusi'nin Takvimü'lEdille'sinin muhatasarı niteliğinde olan Havi'l Kudsî adlı eserin usulü'l fıkıh bölümünükonu edinmektedir. Bu mütevazı çalısma, fıkıh usulü çalısmalarına ve yazma eserleringün ısığına çıkarmaya küçükte olsa bir katkı sağlama amacı gütmektedir.Çalısmanın konusu, amacı, çalısmada uygulanan yöntem ve arastırmalar giris kısmındaverilmistir. Eserin müellifine nispetinin sıhhatinin çesitli açılardan sorgulanması,mevcut nüshalarda ve biyografik kaynaklardaki bilgilerin karsılastırılması ve Havî'lKudsî'nin mevcut nüshaları hakkında bilgi eserin birinci bölümünü olusturmaktadır.Tezimizin ikinci bölümünü el- Havî'l Kudsî'nin genel olarak içeriğinin, sistematiğininortaya konulması ve fıkıh usûlü bölümünün muhtevasının akli ve seri delillerçerçevesinde değerlendirilmesinden olusmaktadır. Bu çerçevede müellifin basta Debûsîolmak üzere Serahsi ve Pezdevî gibi usul alimlerinin eserleriyle karsılastırılarakfarklılıkları tesbit edilmeye çalısılmıstır.Havî'l Kudsî'nin fıkıh usûlü bölümünün tahkikli metni ise çalısmamızın üçüncübölümünü olusturmaktadır. Üçüncü bölüm ise, fıkıh usûlü konuları, ser'i deliller esasalınarak,müellifin konuları ele alısı, eserin sistematiği, kavramların açıklanması, Debûsiile karsılastırılması yer yerde genel Hanefi söylemdeki yerinin tespit edilmesi seklindekaleme alınmıstır.Tahkikli metni hazırlanırken diğer tahkik çalısmaları dikkate alınarak bir usul tayinedilmistir. Nüshalar, Arapça harflerle bulundukları kütüphanelere göre rumuz verilmis,nüshalar arası farklılıklar dip notlarda gösterilmistir. Metin içinde yer alan ayet vehadislerin bulundukları yerler tespit edilerek, ayetler metin içinde, hadis kaynaklarıdipnotlarda gösterilmislerdir. Tez içerisinde tahkikli metin değerlendirme bölümünündevamı olarak gösterilmis ancak Arapça metinler sağdan basladığı için tezin sonkısmına koyularak sayfa numaraları yeniden verilmistir.

An important part of the works called as classıcal works is in the form of manuscripts.One of the basic conditions to produce new knowledge is to up-date the manuscriptswritten in the science based traditional frame at the past. So studying the manuscripts isso crucial for producing strong and continual scientific works in the future along withcarrying out the responsibility belonging to the past.Our thesis is about the chapter usulu?l fıqh of Havi?l Qudsi which is in a sense thesummary of Debusi?s Taqwimu?l Edille, having an important place in Islamic law. Thiswork has a modest contribution for coming the manuscripts to light.The subject, aim, method and researches of this thesis has been given at the introduction.The book if belongs to the author was studied and the knowledges in the availablecopies of the book and the biographical sources were compared, also the informationabout the available copies of Hawi?l Qudsi has been studied at the first chapter of ourthesis.The edition critique of the chapter `usulu?l fiqh? in Hawi?l Qudsi has been at the secondchapter of our thesis. At the third part, the topics studied are the author?s method toconsider the issues, the systematic of the work, explanation of the concepts based onUsulu?l Fiqh and Legal (Shar?i) proofs and also, the ideas of the author has beencompared with Debusi?s, Sarahsi?s and Pazdawi?s ideasand the book?s position in thehanafi sect has been studied at this chapter.When we prepare the edition critique text, a method has been determined by takingother edition critique works into consideration. The copies has been shown to the libraryin which they are, within arabic letter, and also differences among the copies has beenshown at footnotes. The places of the verses and the hadiths in the text has beendetermined and the verses within the text, the hadiths? sources at the footnotes havebeen shown in our study.