Adapazarı ve civarında Çerkes muhacirlerin iskanı ve uyum problemleri

Abstract

1850'den sonra Osmanlı Devleti'nin siyasetinde Rus zulmünden kaçan Çerkesmuhacirlerinin iskanı ve iskan sonrası uyum sorunu önemli bir yer teskil etmektedir.Özellikle II. Mesrutiyet döneminde ve daha sonraki dönemlerde kendisini iyice bellieden uyum sorunları Osmanlı Devletinde ve daha sonrada Türkiye Cumhuriyetinde deyasanmıstır. Çerkes göçlerinin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel sonuçları çokkarmasık, genellikle uzun vadede kendini gösteren bir nitelik tasımaktadır. Üstelikmuhacirlerin iskan edilmelerinden bir süre geçtikten sonra ne durumda olduklarınadair çogu zaman bilgi bulunmamaktadır. Sadece bazı hadiseler sebebiyle söz konusuedildiklerinde yasayıs biçimleri ile ilgili bilgiler kaynaklara intikal etmektedir.Bu çalısmada arastırma problemi olarak özellikle zmit,Adapazarı ve Hendek yöresineyapılan göçler , bu göçler sırasında çekilen sıkıntılar ve göçlerin sonrasında yasananuyum problemleriyle bunların sebeplerini belirlemek olarak ifade edilebilir.Çerkeslerinuyum problemleri incelenirken Çerkeslerin kültürleri, geldikleri cografyadaki sosyoekonomikyasantılarının, dillerinin farklı olması dikkate alınmıstır. Bu baglamdaçalısmanın amaçlarını su sekilde ifade etmek mümkündür:a) Çerkeslerin iskan edildikleri yerlerde yasadıkları uyum problemlerininsebeplerini ortaya koymak.b) Çerkeslere isnat edilen haksız yakıstırmaların sebeplerini ortaya koymak.Bu amaçları ortaya koymak için literatür taraması yöntemine basvurulmustur. Buçalısma esnasında bu yöntemin dısında Çerkes büyüklerinden olan kaynak kisilerininbilgilerine de basvurulmustur. Bu sebeple Çerkeslerin göç öncesi durumları, kimoldukları, sosyo-ekonomik durumları, gelenek ve görenekleri ortaya konularak uyumsorununun daha iyi anlasılmasına çalısılmıstır.Bu çerçevede yapılan çalısma sonucunda Çerkeslerin, Rusların baskılarından dolayıyapmıs oldukları göçler, göçler sırasında karsılastıkları zorlular ile Osmanlı Devleti'neiskanları sırasında ve sonrasında ortaya çıkan sorunların sebeplerini ortaya koymayaçalıstık. Çerkes muhacirlerinin Osmanlı Devleti'ndeki uyum probleminin temelindekültürel özellikleri, göçün nedenleri, göç yollarında çektigi çileler, iskan sırasındayasadıkları sıkıntılar ve geldikleri çevrenin sosyal ve ekonomik yapıları yatmaktadır.Anahtar kelimeler: Çerkes, iskan, Kültür, Uyum, Göç

After 1850 the settle and the matter of adaptation after the settle of Circassian refugeesthat escape from Russian oppression has taken a serious part in Ottoman Empire.Especially in II. Mesrutiyet term and than these mother of adaptation has also occurred inOttoman Empire and after in Republic of Turkey. The political, social, economical, andcultural results of Circassian emigration are very complex and generally have been shownin long periods. Moreover when a period has passed after the settle of refugees the dataabout what kind of a condition they are generally hasn?t been found. Just when they arebecome matter about some other events, some information about their life style havetaken part in source.The research problem of this study is to determine problems and matter of adaptation thatoccurred during and after the emigration especially in zmit, Adapazarı and Hendek. Inthis respect the purpose of this study can be expressed such as:a) To determine the matter of adaptation of Circassians in the places that they settleb) The determine the reasons of unjust ascription attributed to Circassians.To make this research the method of literature review is used and also old Circassianpeople?s knowledge is used as a source. The reach the purpose of study the Circassiansposition before the emigration, who they are, their socio-economic position, their customsand traditions have been searched.After the results of this study we tried to expose Circassians emigration because ofRussian?s pressure, the probles that they have during the emigrations the settle ofCircassians by Ottoman Empire and the reasons of the problems during and after thesettling. The reasons of Circassians? adaptation problem in Ottoman Empire are abouttheir cultural features, the reasons of emigration, the events during the settling, the cultureand socio- economic structures of the place that they came from.Keywords: Circassian, Settling, Culture, Adaptation, Emigration