Mehmet Akif Ersoy’un tefsirciliği ve Kur’an yorumu

Abstract

Edebî bir şahsiyet olarak tanınan ve Türk tarihinde ?Millî Şair? unvanıyla anılanMehmet Akif, hayatının her safhasında Kur'ân-ı Kerîm'e ilgi duymuş, onu anlamayave anlatmaya çalışmıştır. Bir sosyolog gözüyle toplumdaki aksaklıkları ve ahlakîyozlaşmaları tespit etmiş, bu noktada Kur'ânî çözümler üretmiştir. Akif,Müslümanların geri kalmalarını, Kur'ân'dan uzaklaşmalarına bağlamaktadır. Çözümolarak da ilk dönem Müslümanlarının yaşadığı duru ve öz İslâm'a dönmeyiönermektedir.Akif, klasik anlamda bir müfessir olmamakla beraber, Arapçaya ve Kur'ân ilimlerineolan vukufiyeti, onu tefsir sahasında da söz söylemeye itmiştir. Kur'ân'dan yapmışolduğu âyet ve sûre tefsirleri, meşhur eseri Safahat'taki Kur'ân'dan ilhamlı şiirleri,yazmış olduğu Kur'ân tercümesi ile bazı yazarlardan tercüme ettiği tefsir ve âyetmeâlleri göz önüne alındığında, Akif'in Kur'ân ilimleri alanındaki üretkenliğiazımsanamayacak bir hacme ulaşmaktadır. Bütün bu verileri dikkate aldığımızda,Akif'in tefsircilik yönünün de bulunduğunu ve onun tefsirciliğinin araştırmaya değerolduğunu düşündük.Biz bu çalışmamızda, Akif'in tefsir makalelerinin ve Kur'ân'dan ilhamlı şiirlerinin,?İctimâî Tefsir? metodunun kriterleriyle örtüştüğünü müşahede ederek, Akif'in tefsiryazılarını bu kapsamda değerlendirmeyi uygun gördük. Çalışmamızın birincibölümünü Akif'in hayatı, eserleri, edebî ve ilmî şahsiyeti, tefsire olan ilgisi, Kur'ân'abakışı gibi konulara ayırdık. İkinci bölümde Akif'in tefsir yazılarının genelözelliklerini, tefsirin yazılma gayesini ve tefsir metodunu çalışmamızın ana konusunuteşkil eden ?Akif'in Tefsirciliği? kapsamında izah etmeye çalıştık. Çalışmamızınüçüncü bölümünü ise sadece Akif'in Kur'ân'dan ilham alarak yazdığı şiirlerinehasrettik. Âyetlerin tefsirleri mahiyetinde olan bu şiirleri, âyetler ile olan uygunluk,âyetlerden çıkan prensipler ve şiirlerdeki Kur'ânî kavramlar bakımından incelemeyegayret ettik.Netice olarak Akif'in tefsir alanındaki çalışmalarını dikkate alarak onu tefsirciliğiniortaya koyma gayretinde olduk. Akif'in Kur'ân ilimleriyle olan alakasını izah ederek,onun bu sahadaki ehliyet ve liyakatini göstermeye çalıştık.Anahtar kelimeler: İctimâî Tefsir, Akif'in Tefsirciliği, Tefsir Makaleleri, Kur'ân'danİlhamlı Şiirler.

Known as a literary figure and called as a "Nationalist Poet" in the Turkish history,Mehmet Akif, had always been interested in Koran throughout his life and tried tounderstand and explain it. He fastened down the lacking values and moraldegenerations in the community just like a sociologist and introduced solutionsinspired from Koran. Akif relates the underdevelopment of the Turks with divergencefrom Koran. And as a solution, he proposes going back to the plain and core Islam inwhich the first period Muslims were living.Though Akif was not an interpreter in the traditional sense, his knowledge on Arabicand Koran sciences made him interpret in the Koran interpretation field. When hisinterpretations of verses and suras from the Koran, his Koran inspired poems in hisfamous work Safahat (Stages), the Koran interpretation he has written and someinterpretations of purports he has done from various authors taken into consideration,Akif's productivity within the Koran sciences reach a considerable amount. Aftertaking all these data into consideration, we concluded that Akif had an interpretativeaspect that is worth to be researched.In this very study, observing that Akif?s interpretation articles and Koran inspiredpoems overlap with ?Social Interpretation? method, we thought it would beappropriate to evaluate his interpretation writings within this context. We spared thefirst chapter of our study to Akif?s life, his works, his literary and scientificpersonality, his interest in interpretation and the way he perceives Koran. In thesecond chapter, we tried to explain the general features of Akif?s interpretationwritings, the aim that led to the writing of the interpretations and the interpretationmethod within the ?Akif?s Interpretation? scope which in fact constitutes the maintopic of our study. We devoted the third chapter of our study merely to Akif's Koraninspired poems. We tried to examine these poems, which possess the nature of theinterpretation of the verses, considering their coherence with the verses, the principlesderived from verses and the Koran like concepts.To sum up, we made an effort to reveal Akif's interpretative aspect taking his studieswithin the interpretation field into account. We tried to explain his relationship withKoran sciences and portray his competence and worthiness within this field.Key words: Social Interpretation, Akif?s Interpretation, Interpretation Articles, KoranInspired Poems.