Çağdan çağa değişen sanatın tanımları ve Selçuklu çehresindeki anlamı

Abstract

Sanatın ne olduğu sorunu üzerine süre giden bir tartışma hep var olmuştur. İnsanoğlunun tarihsahnesine çıktığı andan itibaren bugün adını koyduğumuz disiplinler zaten vardı. İnsan aklı vesezgileriyle doğayı yorumlamış, evrenin içinde kendini var edebilmek (ya da doğada kivarlıklarını anlamlandırabilmek) adına bir takım yasalar oluşturmaya başlamıştır. Bugün yineinsanın bu serüveni devam etmektedir.Bu çalışmanın araştırma problemi, çağdan çağa değişen sanat tanımlarını incelemek ve Selçukluçehresindeki anlamını ortaya koymak ve bu bağlamda sanatın ne olduğu tartışmalarına yeni birboyut kazandırmak olarak ifade edilebilir.Bu durumda araştırmanın amaçlarını şu şekilde açıklamak mümkündür:a) Sanat tanımının değişkenliği ve sürekli tartışıla gelen konumunun altında yatansebeplerin incelenmesi.b) Sanat üzerine yapılan tanımlar, devam eden tartışmalar silsilesinde Anadolu topraklarıüzerinde Türk kimliğinin Selçuklu sanat eserlerinde incelenmesi.c) Sanatın bugünkü tanımından yola çıkarak Selçuklu çağının sanatının tanımının yapılmayaçalışılması.Bu çalışmanın amaçları araştırılırken literatür taramasına ek olarak insan tarihinin kronolojikolarak incelenmesini ve Anadolu toprakları üzerindeki sanatsal gelişimini gösteren bir çizelgeoluşturulmuştur. Ayrıca sanatın Anadolu üzerinde ki Türk kimliğini ifade etmede Selçuklu çağı?örnek devir? olarak incelenmiştir. Selçuklu çağı eserlerinin tercih edilmesinde iki önemligerekçe söz konusudur. Birincisi, Selçuklular sınırları içine aldıkları Anadolu topraklarındayaşayan ulusların estetik verilerini, geçmişlerini ve sevilerini tümüyle yorumlamışlardır. Doğuülkelerinden gelme bir yaratma gücü ile de, yeni bir sanat türü ortaya çıkarmışlardır. İkincisi,Asya, Anadolu ve İslam kültürlerini içinde barındırmaktadır. Bu kültürler arası geçiş sıralarındaanlamlı eserler ortaya koymuşlardır. Bu eserler arasından Divriği Ulu Cami ve Kudab AbadSarayı çinileri; Selçuklu taş bezemeleri, Selçuklu çini ve resim çalışmaları açısından özellikle elealınarak Selçuklu çağındaki sanatın anlamı ifade edilmeye çalışılmıştır.Bu çerçevede yapılan çalışma sonucunda sanat, değişken tanımlarının sebeplerini kendi içindençıkan verilerle ifade etme gücünü ortaya koymaktadır. Ayrıca çalışma içerisinde sanatın neolduğu tartışmalarına ve sonuçlarına yönelik kısa bir derleme de yer almaktadır. Toplumlarınkimlik mücadelelerinde sanatın baskın gücünü göz önüne alacak olursak Anadolu topraklarındaki Türk kimliği daha da önem kazanmaktadır. Bu yönüyle bakıldığında çalışmanın bulgularınınoldukça önemli bir anlamı olduğu söylenebilir.Anahtar kelimeler: Sanat tanımları, Selçuklu Sanatı, Sanatın Anadolu da ki Türk kimliği,Selçuklumotifleri ve felsefesi

A state always has been survived about `?What is art??? The disciplines we already there thatwe named from the exist of man. Man analised the nature with his mind and senses, and statedto create some kinds of orders to show himself in god1. Today this survey of the man is stillbeing followed.The aim of this study can be said to investigate the descriptions of the chancing Art from oneage to another and describe the Meaning in Seljuk and in this way add a new dimension to thestates about `?what is art???.Content of this study was criticised in three parts:a) Investigation of changeability of the description of art and the reasons of why it isalways being stated.b) Investigations of Turkish Identity in Seljuk Works of Art, Anatolian Territory byusing the Art Descriptions and statements.c) Describing the Arts of Seljuk Age in a way that `?what is art today???While the aims of this study were investigating except the literature scan, a text was createdwhich showed the investigation of human history chronologically and the development aboutart in Anatolian Territory. However, Seljuk age was investigated as a `?sample age?? to showthe Turkish Identity of the art in Anatolian Territory. There are two reasons about preferringthe Seljuk works of art. First one is that Seljuk analised the esthetic works, histories and likesof the nations who lived in Anatolian Territory. They created a new kind of art with a spiritcame from Eastern nations. Second one, covered the Asian, Anatolian and Islamic cultures.Whit the transfers between these cultures great works were became. Among these worksDivriği, Ulu Djami and Kubad Abad House tiles; were investigated specially about Seljukstoneworks, Seljuk tiles and paints and it was described that the meaning of Art in Seljuk.Whit this study, art shows that the reasons of its changeable descriptions whit the datas whatexists from it. And there is a short explanation in the study about `?what is art??? and itsresults. If we determine the dominance of the art in the struggle of the nations about identity,The Turkish Identity become more imported is Anatolian Territory. In this way, it can be saidthat the investigations of the study are important.Keywords: Descriptions of Art, Seljuk Art Turkish Identity of Art in Anatolian, Seljukdesigns and philosophy.