Batı Anadolu'da Selçuklu Bizans kültürel etkileşimi

Abstract

Selçuklu Devletinin Anadolu'ya hakim olması ile Anadolu büyük bir değisim sürecine girmistir.Selçuklu ve Bizans toplumlarının aynı coğrafyada, yan yana yasaması toplumsal iliskilerinbaslamasına neden olduğu gibi bu iliskiler kültürel etkilesimlerin olusmasına da zemin hazırlamıstır.Bu çalısmada iki toplum arasında gelisen kültürel etkilesimler Batı Anadolu ile sınırlı bir kapsamdahilinde ortaya koyuldu. Özellikle kentlerde gelisen medeni durumu ve olusan etkilesimleriincelemek suretiyle belli sehirler üzerinde arastırmamızı yoğunlastırdık. Batı Anadolu olaraksınırlandırdığımız bu saha Asıl Ege, ?ç Batı Anadolu ve Akdeniz'in batı kısmıdır ve buradaincelediğimiz kentler, ?znik, Efes, ?zmir, Eskisehir, Denizli, Manisa, Usak, Kütahya ve Afyon'dur.Bu çalısmanın arastırılma hedefi, Selçuklu ve Bizans toplumlarının uzun yıllar bir arada yasamasınınAnadolu kültür tarihi içindeki durumunu ortaya koymaktır. Selçukluların Anadolu'ya gelisi ileAnadolu'da yerlesmeye baslayan Türk kültürünün durumunu tahlil etmek suretiyle iki toplumarasında gelisen kültürel etkilesimlere dikkat çekmektir. Bu çerçevede bu çalısmanın amaçlarısunlardır:a. Selçuklu ve Bizans kültürlerinin bir arada yasadığı bir alan olarak Batı Anadolu'nun Türkdönemindeki durumunu ve gelisen kültürel iliskileri ortaya çıkarmakb. Gelisen toplumsal iliskilerin olusturduğu kültürel etkilesimleri belirleyerek Bizans'tanSelçukluya yada Selçukludan Bizans'a geçen kültür etkilesimlerini ortaya çıkarmaktır.Bu kapsamda Batı Anadolu'da sehirleri incelerken öncelikle tarihi süreçte Anadolu kültürüarastırılmak suretiyle, Roma ve Bizans dönemindeki Batı Anadolu sehirlerinin fiziki, sosyal, kültürel,siyasi, ekonomik yapısı tespit edilerek Selçukluların devraldığı Anadolu kültür yapısı ortayakoyulmustur. Bu veriler sonucunda Batı Anadolu'da Selçuklu hakimiyetinin durumu inceleyerek,Selçuklular döneminde bir uc sahası olarak teskilatlanan Batı sehirlerindeki değisim ortayaçıkarılmıstır. Selçuklu ve Bizans kültürleri arasında sehirlesme, sanat ve mimari, devlet teskilatı, dilve edebiyat ile sosyal, ekonomik ve dini etkilesimler belirlenmistir.Bu kapsamda yapılan çalısmalar sonucunda Selçuklu ve Bizans kültürü arasında Batı Anadolusehirlerinde sehirlerin fiziki yapılarında, toplumların dini yasamlarında, gelisen siyasi iliskilerin birsonucu olarak devlet kurumları, sanatsal faaliyetler ile dil ve edebiyat sahalarında etkilesimlerinolduğu tespit edilmistir. Anadolu kültür tarihi içinde bugün daha devam eden bazı uygulamalararastladık. Gerçeklesen etkilesimlerin tek yönlü olmadığı, iki toplumun karsılıklı olarak birbirlerininkültürel öğelerinden etkilendikleri, ancak bunları kendi kültür formların adapte ederek yasattıklarınıgörmekteyiz. Dolayısıyla elde edilen bu sonuçlar iki toplumun kültür yapısı ile ilgili bilgilerimizeyeni açılımlar katacağı inancındayız.Anahtar kelimeler: Batı Anadolu Kentleri,, Selçuklu ve Bizans Kültürel Etkilesimi, Kültür Etkilesiminin Yönü, Toplumsal?liskiler

With the domination of Anatolian Seljuks, Anatolia entered a huge changing process. Theneighbourhood of Seljuks and Byzantine societies in the same geography caused the start of somesocial relations and also prepared a ground for the cultural interactions. In this study; the culturalinteractions between two society put forward with a limited content which is only about WestAnatolia. Especially we focused on civilized situations and interactions in certain cities. The are aswhich we called West Anatolian are, Aegean Region , Inner West Anatolia and the West Side of theMediterranean. The Aegean Region is located in West Anatolia and in the West side ofMediterranean and the cities which we examined here are: ?znik, Efes, ?zmir, Eskisehir, Denizli,Manisa, Usak, Kütahya, Afyon.The arm of this study is to illuminate the place of Seljuk?s and Byzantine?s cultural contribution to theAnatolian culture after this long period neighbourhood. After the Seljuk?s entrance to Anatolia, weaimed to focus on cultural interactions which were developed between the two society. In thisprospect the aims of the study are;a. Accepting that; West Anatolia is a common life area for two society, to expose Turkish termof West Anatolia and to expose developing cultural relationsb. To find out developing social relations and its? cultural interactions and to determine thecultural interactions which were taken by Seljuks from Byzantines and which were taken byByzantines from Seljuks.In this extent, firstly, the Roman and Byzantine history of the cities had searched, their physical,economical, social, cultural, backgrounds determined in the time of Byzantine and Roman, in additionto this the cultural structure of the Seljuks time was put forward. In the light of this information, thedomination of Seljuks examined in West Anatolia. The artistic, urbanization, architectural, stateorganization, language, literature, social, economical and religious interactions between Seljuks andByzantine cultures were determined.In this scope it was established that, in physical structures of cities and in religious life of the twosociety, there are similarities. In state organizations, artistic facilities and also in language, there aremany interactions. In this frame we came across with some practices which are alive even today. Weanalyse that, the interactions between them aren?t ?one way? interactions. Both society effected toother one but societies adapted this effects to their own cultural forms. Consequently we believe that;the information which we had about the two society, would bring new expansions to our knowledge.Key Words : West An