Faaliyet tabanlı maliyetleme sistem tasarımı ve bir işletme uygulaması

Abstract

Günümüzde global rekabet; maliyetleri azaltarak, verimliliği artırmak amacıyla, imalat işletmelerini daha esnek, daha entegre ve oldukça otomatik bir yapıda olmaya zorlamaktadır. Özellikle, Avrupa ile hemen hemen bütünleşme sürecine gelindiği ülkemizde, işletmelerin hem ülke içinde faaliyet gösteren işletmelerle, hem de Avrupa Birliği’ne dahil ülke işletmeleriyle rekabet edebilmesi daha da güçleşmiştir. Bu açıdan insan ihtiyaçlarını gidermek, topluma hizmet etmek, istihdam yaratmak ve sonuçta da kar elde etmek isteyen işletmeler, ürettikleri mamülleri doğru fiyattan satabilmek ve karlı yatırımlara yönelebilmek için maliyetleri doğruya en yakın şekilde tespit etmek isteyeceklerdir. Yapılan çeşitli araştırmalarda, genel imalat maliyetlerinin hacim tabanlı dağıtımını esas alan geleneksel maliyetleme sistemlerinin üretim ortamlarındaki uygunluğunu kaybettiği belirlenmiştir. Bu sistemler, ürün maliyetlerini tahrif etmeye meyillidir ve zayıf stratejik kararların alınmasıyla sonuçlanmaktadırlar. Bu nedenle geleneksel maliyetleme sistemlerinin eksikliklerini gidermek amacıyla, ileri maliyetleme metotlarından olan faaliyet tabanlı maliyetleme sistem tasarımı gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın araştırma problemi, faaliyet tabanlı maliyetleme sisteminin nasıl tasarlanması gerektiğini belirleme olarak ifade edilebilir. Bu bağlamda, çalışmanın amaçlarını şu şekilde ifade etmek mümkündür: a- FTM sistem tasarımı işletmeler için niçin gereklidir? b- FTM sistem tasarımının gerçekleştirilmesi, maliyetlerde nasıl bir etki yaratmaktadır? Bu sorulara cevap ararken literatür taramasına ek olarak, henüz geleneksel maliyet sistemlerini kullanmakta olan küçük ölçekli bir tekstil firması örnek olarak incelenmiştir. Bu çerçevede yapılan çalışma sonucunda görülmüştür ki, yeni bir maliyet sisteminin gerçekleştirilmesi zaman ve sermaye gerektirmektedir. Bu nedenle büyük firmaların, küçük firmalara göre sisteme uyum sağlamaları daha mümkün görülmektedir.

Nowadays, global competition forced manufacturing organizations to become more flexible, integrated and highly automated in order to incerease their productivity at reduced costs. Especially, it becomes harder to make rival business for both the countries of European communities and the companies rustling in its country. Therefore, the companies wanting to make dissapear human needs, to serve the society, to employ and make profit wants to ascertain the costs more appropriate for selling their goods and getting profitable investment. In various researches that are made, traditional costing systems based on valume-based allocation of overhead have lost relevance in a manufacturing environment. These systems tend to distort product cost and lead to poor strategic decisionmaking. Therefore, innovative costing method designed to deal with the deficiencies of traditional costing systems is Activity Based Costing. The research problem of this study considers determining how to the design of Avtivity Based Costing System. In this respect the objectives of this study can be stated as: a- Why is the design of ABC system required for companies? b- How is the design of ABC system effect on costs? In order to answer these questions, in addition to a literature rewiew, a company which is small-size and stil using traditional costing systems has been examined as model. Within this framework, the results of the study show that the implementation of a new cost system involves investment in time and money. Therefore, larger firms being more likely to adopt this system than smaller firms.