Abbasi ihtilali'nde Türkler

Abstract

Đslâmiyet dönemine kadar Türk-Arap ilişkileri başlamış olmakla birlikte ilk ciddi ilişkiler Hz. Ömer (634-644) döneminde ortaya çıkmıştır. Başlangıçta pek de dostça olmayan bu ilişkiler, Emevîler devrinde de Ömer b. Abdülaziz dönemi (717-720) istisna edilecek olunursa askerî boyutta olmuştur. Emevîlerin uyguladığı Arap milliyetçiliği, Türklerin de içinde bulunduğu pek çok unsurun bu devlete karşı düşmanca bir tavır benimsemesine sebep olmuştur. Gayri Arap unsurların Emevîlere karşı olan nefretlerini Abbasîler doğru olarak kullanmışlar ve bu unsurları kendi saflarına çekmeyi başarmışlardır. Abbasîlerin başlattıkları ihtilâl, Türklerin yoğun olarak yaşadıkları Horasan bölgesinde ortaya çıkmıştır. Horasanlılar Abbasî propagandacılarını desteklemiş ve onlara yardım etmişlerdir. Ebû Müslim’in başkanlık ettiği ihtilâle farklı kavimlerden, milletlerden insanlar katılmıştır. Bu unsurlardan birisi de Türklerdir. Türkler, Araplardan aşağıda tutulmaya, ikinci sınıf vatandaş olarak kabul edilmeye tahammül edememişlerdir. Bu sebeple de Emevîlere karşı başlatılan harekette yerlerini almışlardır. Abbasî Đhtilâli’nin başarıya ulaşmasında Türklerin yapmış oldukları hizmetlerin büyük etkisi olmuştur. Emevîlerin yıkılmasından sonra yerine kurulan Abbasî Devleti zamanında gayri Arap unsurlar toplumda üstün bir statü kazanmışlardır. Türkler bu dönemde devlet yönetiminde ağırlıklarını hissettirmeye başlamışlar ve başta askerlik olmak üzere birçok alanda görevler alarak Abbasîler devrinde önem kazanmışlardır.

Even though the relationship between Turkish and Arabic has been started in the Islamic Era, the first serious relationship appeared in the age of Hz. Omar (634-644). At the beginning phase this relationship was not friendly. Exceptions of the age of Omar b. Abdulaziz (717-720) the situation was not different and the base of relationship was militarily. Applying Arabic nationalism by Emevi’s to cause the hostility Turkish and other nations’ to Emevi’s. Non-Arabic nations’ hate to Emevi’s was handled by Abbasi’s in a good way. Thanks to this approach Abbasi’s created interests and sympathy on the other nations. Therefore, the Revolution of Abbasi has occurred in Horasan where the Turkish population located is. Then, Turks supported Abbasi’s propagandists and assisted them to make revolution. The Abbasi’s revolution was leaded by Abu Muslim, different tribals and nations took place in the revolution. One of the important nations of them is Turks. They didn’t tolerate the situation that having low priority then the Arabic nation. Actually, Turks didn’t want to be second raters then Arabs. For this reason, they took place the movement to against Emevi’s and played important role in the Abbasi’s revolution. Non-Arabic nations have gained high authority and status in the society and government after the collapse of Emevi’s. In the age of Abbasi’s, Turks had a great role in army and other governmental affairs.