Resmi ve özel ilköğretim okullarında örgütsel değerler (Sakarya ili örneği)

Abstract

Milletlerin en önemli hazinesi, yegâne varlığı değerleridir. Değerlerinden uzaklaşan ve değerlerini gelecek nesillere aktaramayan milletlerin yıkılacağı şüphesizdir. Milli Eğitim Temel Kanununda da belirtildiği gibi okulların en önemli görevi; Türk Milletinin millî, ahlakî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini öğrencilere benimsetmek, beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere sahip, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmektir. Temel insanî değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek aile, toplum ve okulun başlıca misyonları arasındadır. Bu bağlamda okulların sahip olduğu değerler çok önemlidir. Bu araştırma Resmi ve Özel ilköğretim okullarındaki örgütsel değerleri, okulumuzdaki genel değerler, öğretmenin taşıdığı değerler ve yöneticinin taşıdığı değerler boyutunda ortaya koymaya çalışmıştır. Amaçlanan hedef doğrultusunda, Resmi ve özel ilköğretim okullarındaki örgütsel değerler; Okulumuzdaki genel değerler, öğretmenin taşıdığı değerler ve yöneticilerin taşıdığı değerler boyutlarında; cinsiyet, görev, görev yaptığı okul türü, yaş, eğitim durumu, örgütsel değerlerle ilgili hizmet içi eğitim alıp almadığı ve branş değişkenleri ile ilgili anlamlı farklılık olup olmadığına bakılmıştır. Bu değer boyutlarında; cinsiyet görev ve okul türü değişkenlerine göre önem düzeyleri ve öğretmen ve yönetici görüşleri okul türüne göre karşılaştırılmıştır. Araştırmaya Sakarya ilinde 2006–2007 eğitim-öğretim yılında Resmi ve Özel ilköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve okul yöneticilerini içerisinden 394 kişi katılmıştır. Anket yapılmış elde edilen veriler SPSS paket programında analiz edilmiştir. Ankete katılan yönetici ve öğretmenlere ait kişisel bilgiler için Frekans analizi yapılmıştır. Resmi ve Özel ilköğretim okullarındaki örgütsel değerlere yönelik görüşler için Crosstabs analizi yapılmış ve yüzde değerleri kullanılmıştır. Fark analizi için ise t–testi, tek yönlü Varyans analizi (OneWay Anova) ve Tukey-b analizi yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda okul türüne göre okulumuzdaki genel değerler, öğretmenin taşıdığı değerler boyutunda anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. cinsiyet, görev, yaş, eğitim durumu, örgütsel değerlerle ilgili hizmet içi eğitim alıp almadığı ve branş değişkenlerine göre anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Özel okulların bu üç boyutta örgütsel değerlere sahip olma konusunda daha yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Değer boyutlarında resmi ve özel ilköğretim okullarında önem derecesine göre ilk üç değer; okulumuzdaki genel değerler boyutunda (Okulumuzda öğrenci güvenliğine önem verilir, Okulumuzda yasalara, yönetmeliklere vb. uygun çerçevede özgür ortam vardır, Okulumuzda herkes birbirilerini gördüklerinde selam verme, hatırını sorma vb. davranışta bulunurlar), öğretmenin taşıdığı değerler boyutunda (Okulumuzda öğretmenler öğrencilere karşı (ırk, din, mezhep, gelir durumu, cinsiyet vb.) ayrımcılık yapmazlar, Okulumuzda öğretmenler Đnsanlarla ilişkilerde ve iletişimde dürüstlüğe önem verirler, Okulumuzda öğretmenler başkalarının saygınlığının korunmasına önem verirler), yöneticilerin taşıdığı değerler boyutunda (Okulumuzda yöneticiler çevre ile iyi ilişkiler kurmayı önemser, Okulumuzda yöneticiler öğretmenlerin hatalarında cezalandırma yerine önce iletişim ile sorunu çözmeye çabalar, Okulumuzda yöneticiler tüm öğrencilerin öğrenebilmesi için öğrenme-öğretme ortamının oluşturulmasında gerekli çabayı gösterir) olduğu tespit edilmiştir. Đlköğretim okullarındaki daha düşük düzeyde var olan son üç değer ise sırasıyla ; okulumuzdaki genel değerler boyutunda ( Okul kaynakları okuldaki herkesçe özenle kullanılır, israf edilmez, Okulumuzda tüm çalışanlar ve öğrenciler sorumluluklarının farkındadır, Okulumuzda birlikte piknik yapma, yemeğe gitme vb. sosyal faaliyetler yapılır,), öğretmenin taşıdığı değerler boyutunda ( Okulumuzda öğretmenler iş doyumuna sahip olduğunda mutludur, Okulumuzda öğretmenler sorunlara bilimsel bakış açısı ile yaklaşır, Okulumuzda öğretmenler süreli yayınları takip eder ve kitap okurlar), yöneticilerin taşıdığı değerler boyutunda (Okulumuzda yöneticiler alacakları kararlarda çalışanlarının fikirlerini alırlar, Okulumuzda tüm çalışanların okul yönetiminden beklentileri dikkate alınır, Yeni öğretmenlerin okulumuza uyum sağlaması için yöneticiler uyum çalışmaları gerçekleştirirler) olduğu tespit edilmiştir.

Value is the most important treasury for nations. Surely, that nations which depart from their value and do not transfer them to their posterity have to destroy. The most important administrative function of schools which also denote in Board of Education’s basic act is; to get students to accept the Turkish nation’s etnic, moral, human, spirutual and cultural value, to bring up positive, creative and productive individualities which have sense of resposibility to nation, poised and healthy upgrowth personality and character, upon their physique, intllect, morals, spirit and sense. One of the basic mission of family, community and school is to train up an individual which adopt basic human value. In this context, value that school have are very important. This scientific research work attempted to introduce organizational value in Public and private schools. They are as followed general value in our school in Public and private schools, the value which teachers acquire and the value which administrators acquire. According to organizational value in public and private elementary schools, value in our school, the value which teachers and administrators acquire we try to find out if there some differences in sex, profession, type of school, age, educational background , branch and having practised organizational value training or not. According to the value, it was compared with type of school if there important differences in sex, profession, teachers and administrators value which they acquire. In this research work participated both Public and Private Elemantary School 394 teachers and administrators in 2006-2007 academic year in Sakarya. After taking the poll the data analysed in SPSS packege program. For the personal information who participated in this poll was broken down frequency analysis. For the opinion about organiztional vats was broken down Crosstabs analysis and percentage value. For the contrast analysis T-test, One-Way Anova analysis and Turkey-b analysis were broken. At the and of the research work there were important differences according to the type of school and the value which teachers acquire. There are not important differences which depend on sex, duty, age, aducational background, branch and having practised organizational value training or not. It was clear that private schools are better in these 3 fields then Public schools. The first 3 vats in both Private and Public schools; for the general value in our school “Students safety is cared, they have free atmosphere but there are school statue and guide and there are some good behaviours like student greeting each other and inquiring each others healthy when they come across” for the value which teachers acquire “ teachers are adverse to discrimination, like race, religion, cult, income floor, sex etc., honestly care about their relotionship and communication with people and care about other’s protection of respectability, for the value which administrators acquire “Administrators take care about good relationship with enviroment, try to solve problems with communication instead of punishing teachers when they make a mistake and they make an effort to form a good atmosphere teaching and training”. In primary schools the last 3 value which are not so affective; for the general value in our school “The school resources are used diligently by everyone and do not waste, each employes and students are conscioused of their responsibilities. There are some social events which organized by our school such as having a picknick, boarding out”, for the value which teachers aquire, “the teacher are happy when they work deservedly, try to sort out the problems from scientific point of wiew, read periodical isues and books” for the value which administrators acquire “The administrators consult their employes when they take a decision, consider the school employes expectation from school administration, organized work concert for teachers which have just joined to accord to the school.