Çorum ili aşıklık geleneği ve Aşık Rıfat Kurtoğlu

Abstract

Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatına edebiyat diyoruz. Edebiyatın ifade imkânı ve etki alanı çok geniştir. Bu çalışmada; Çorum tarihi, Türk Edebiyatı’nın en eski şiir geleneklerinden biri olan “âşık tarzı şiir türü”nün ana hatları, bu geleneğin Çorum ilindeki yansıması ve bu geleneği Çorum’da sürdüren Âşık Rıfat KURTOĞLU işlenmiştir. Çorum’un hem Türklerin egemenliğinden önceki tarihi hem de Türk yurdu olmasından sonraki tarihi kısaca anlatılmıştır. Âşık tarzı Türk şiiri işlenirken, âşıklık geleneğinin tarihsel süreci ve etkileşimleri aktarılmaya çalışılmıştır. Bu geleneğe uygun olarak, Çorum’da âşıklık geleneğine değinilmiş, çeşitli çıkarımlar yapılmıştır. Âşıklık geleneğinin Çorum’daki temsilcilerinden Âşık Rıfat KURTOĞLU’nun hayatı ve edebi şahsiyeti son bölümde tanıtılmaya çalışılmıştır. Türk kültürü açısından önemli bir yere sahip olan, emek ve özveri isteyen âşıklık geleneğini öğrenme nedenleri yol ve yordamları özlü bir biçimde anlatılmıştır. Bu öğrendiklerini, bilgi ve birikimini, şairliğini ortaya koyarak yazdığı eserleri derlenmiş konularına göre tasnif edilmiştir. Gelenekle ilgili bilgisi araştırılmış, türkü olarak bestelediği şiirlerinden bazıları notalarıyla beraber aktarılmaya çalışılmıştır.

We call literature to the art of shaping events, feelings and imaginations as oral or written through the help of language. The possipility of expression and the impact field of literature are very wide. In this work; the history of Corum, the main parts of “minstrel poem” which is one of the oldest poetry tradition of Turkish literature, the reflection of this custom in Corum and Minstrel Rifat Kurtoğlu who continues this custom in Corum are studied. The history of Corum, both the one before Turkish domination and the one after being Turkish land is briefly examined. While examining mistrel type of Turkish poetry, it has been tried to be informed about the historical period and interactions of the custom. In accordance with the custom, there has been a focus on the custom of minstrel in Corum, various derivations have been done. The life and the literary personage of Minstrel Rifat Kurtoğlu, one of the represantatives of minstrelness custom in Corum, have been tried to be introduced in the last chapter. The reasons and ways of learning the custom of poetry, which has a big importance in Turkish culture and needs attention have been substentially described. His works formed by the things he learned, his knowledge and his ability in poetry, were gathered together and classificated. His knowledge about this custom was searched and his poems which were composed as folks with their notes were tried to be quoted.