Anadolulu bir kilise babası: Nazianzuslu Gregory

Abstract

Nazianzuslu Gregory’nin düşünceleri ve yaşamı merkezinde Teslis inancının oluşum aşamalarını inceleyen bu çalışma, aynı zamanda MS. IV. yüzyıla ışık tutmayı da hedeflemektedir. Zira Hıristiyanlık bu yüzyılda, Grek felsefesi ve kültürü ile yoğun bir etkileşime girmiş ve bir teolojinin vazgeçilmez öğeleri olan inanç beyanları, doktrinler ve terminoloji gibi unsurları üretmiştir. Bu verimli dönem, Hıristiyan inanç sisteminin merkez doktrinini yani Teslis inancını büyük ölçüde son şekline kavuşturmuştur. Gregory bu inancın şekillendirilmesinde ve bilhassa Kutsal Ruh’un Teslis’e dahil edilmesinde önemli bir rol oynamıştır. O, İznik Konsili’nde kabul edilen öğretiyi İstanbul Konsili’ne kadar taşıyan zincirin bir halkasıdır. İstanbul Piskoposluğu’nda bulunan ve kısa süreliğine de olsa İstanbul Konsili’ne başkanlık eden Gregory, Hıristiyanlığın bugüne kadar gelen klasik öğretisini ilan eden konsil kararları için güçlü bir zemin hazırlamıştır. Yaklaşık iki yıllık bu süre zarfında ortodoks Hıristiyan öğretisini Apollinariusçular ve Eunomiusçular gibi heretik gruplar karşısında savunmuştur. Gregory, hem doğu hem de batı Hıristiyanlığı tarafından önemli bulunmasına rağmen daha çok doğu Hıristiyanlığı üzerinde etkili olmuştur. O, mistik teolojisi, asketik yaşam eğilimi, imgesel ve apophatik (tenzihi) üslubu ile Ortodoks düşüncesini temellendirmiştir. Ayrıca Bizans dünyasının önemli edebi figürleri arasında sayılmıştır. Araştırmamız Gregory’nin, düşünceleri ve yaşamı ile Hıristiyanlık tarihinin çok önemli bir dönemi olan IV. yüzyıla ışık tutmuş ve V. yüzyılın tartışma konularına da zemin hazırlamış olduğunu ortaya konmaktadır.

This thesis besides studying the doctrine of Trinity in accordance with the thoughts and the life of Gregory of Nazianzus also enlightens the fourth century. Because in this century, Christianity had an intense interaction with Greek philosophy and culture and produced essential elements of a theology like expressions of faith, doctrines and terminology. During this influential period the final shape of the Trinity was constituted. Gregory played an important role in the formation of this faith and especially including the Holy Spirit into the Trinity. He was a ring of the chain which carried the Nicene principles to the Council of Constantinople. He defended the orthodox Christian principles against the heretics like Apollinarius and Eunomius during his two year residence in Constantinople. Gregory who was the bishop of Constantinople and presided over the council for a short period had prepared a strong ground for decisions of the council that declared the classical Christian principles which came to us. Although he is important for both Western and Eastern Christianity he has more affected Eastern Christianity. He found basis for Orthodox thought with his mystical theology, his tendency to ascetic life and his imagery and apophatic style. He was called among the important literary figures of Byzantine too. In a word, he enlightened the important period of Christian history, i.e. fourth century with his thoughts and life and laid the groundwork for fifth century discussion points.