Hafs B. Gıyas ve hadis ilmindeki yeri

Abstract

Tebeü’t-tabiîn döneminin önde gelen hadis âlimlerinden olan Hafs b. Gıyâs Kufe’de doğup büyümüş, hadis ve fıkıh sahasında otorite şahsiyetlerden ilim tahsil etmiştir. Harûn Reşîd zamanında 177’de (793) Bağdat’ın doğu kesiminde iki yıl ve Kûfe’de on üç yıl kadılık yapmıştır. Bu görevi geçim sıkıntısı nedeniyle kabul ettiği rivayet edilir. Hafs verdiği hükümlerde baskı ve tesir altında kalmazdı. Kadılık görevini üstün bir liyakatle yerine getirmesinden dolayı vefat ettiği zaman “Kadılık, Hafs b. Gıyâs ile sona erdi” denilmiştir. Cömert bir zat olan Hafs aldığı 300 dirhem maaşı iki arkadaşıyla paylaşırdı. Hafs, hadis münekkitlerince sika kabul edilmekle birlikte tedliste bulunmakla da itham edilmiş, ömrünün sonlarına doğru hafızasının biraz zayıfladığı ve bu dönemde rivayet ettiği hadislerin ihtiyatla karşılanması gerektiği belirtilmiştir. Bununla birlikte rivayet ettiği hadisler hem Sünni, hem Şii kaynaklarda kabul görmüştür. Kendisinden 3000 veya 4000 hadis rivayet edilen Hafs b. Gıyâs’ın kaynaklarda 170 hadis ihtiva eden bir hadis cüzünün bulunduğu kaydedilmektedir. Rivayetleri Kütüb-ü Sitte diye meşhur altı hadis kitabında yer almaktadır. Aynı zamanda Đmâm-ı Azâm Ebû Hanîfe’nin öğrencilerinin ileri gelenlerinden olan Hafs b. Gıyas, ondan Asâr’ını ve diğer eserlerini dinlemiş ve onları rivayet etmiştir. SUMMARY