1897-1910 yılları arasında çıkan eski harfli çocuk dergilerinin çeviri metinleri üzerine

Abstract

Tanzimat’la başlayan Batılılaşma süreci, her alanda olduğu gibi çocuk edebiyatının gelişmesinde de önemli bir etken olmuştur. Batı’da çocuklar tarafından beğeniyle takip edilen eserlerin çeviri yoluyla çocuklarımızın yararına sunulduğu görülmektedir. Batılılaşmanın artarak devam ettiği 1897–1910 yılları arasında çıkan çocuk dergileri, batı dillerinden yapmış oldukları çevirilerle, Meşrutiyet’le birlikte iyice şekillenecek ve zemin bulacak çocuk edebiyatının oluşumuna katkı sağlamışlardır. Bu çalışma, 1897–1910 yılları arasında yayınlanan çocuk dergilerindeki çeviri metinlerin çocuk edebiyatına yaptıkları katkıları belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmamız sırasında hepsi eski harfli yayınlanan dergiler farklı kütüphanelerden temin edilmiştir. Dergilerin yapmış oldukları çeviri metinler tespit edilerek, bu metinlerin günümüz alfabesine aktarılması sağlanmıştır. Metinler türlere ve kaynak edebiyatlara göre tasnif edilerek, taşıdıkları eğitici unsurlar değerlendirilmiştir. Bu çerçevede yapılan çalışma sonunda dönemin çocuk dergilerinin belirli bir çeviri politikasına sahip oldukları ortaya çıkmaktadır. Çeviri metinlerin büyük kısmı çocukların bireysel ve sosyal gelişimlerine katkı sağlamayı, ahlakî yönlerini geliştirmeyi amaçlamakla beraber; çocukların ilgi, yetenek ve seviyelerini de göz önünde bulunduracak eğlendirici nitelikler taşımaktadır. Çeviri metinlerin büyük bir kısmının Fransız edebiyatından yapılmış olması, dönemin çocuk dergilerinin o zamanın şartlarından ve eğilimlerinden etkilendiğinin göstergesidir. Vatan sevgisi, özgürlüğün değeri gibi çağrışımları uyandıran çeviri metinlerin, 1910 yılında çıkan Mekteblilere Arkadaş’ta yoğunlaşması dönemin şartları da düşünüldüğünde çocuk dergilerinin sosyal sorunlara duyarsız kalmadığının göstergesi olarak kabul edilebilir. Çalışmalarımız sonucunda elde edilen bulguların eğitimciler ve özellikle de çocuk edebiyatı araştırmacıları için önemli yararlar sağlayacağı ifade edilebilir.

The westernizalition process that stars with Tanzimat, became an important factor in child litarature as it happened in all areas of literature. It is seen that the translation from west countries attracted the children’s attraction and interest, so it enabled our children to use it as a benefit. Increasing the westernizalition in the years of 1897–1910 the child texts which were written in west languages, will contribute the benefit to form the child literature and took shape with Meşrutiyet. This study is aimed to show the translation texts in child magazines made a benefit to child literature which were published in the years of 1897–1910. During our study, the magazines which were all published with Arabic letters, were received from different libraries. The translation texts which are published from the magazines, were found and then these texts were translated into today alphabet. The texts were classified in terms of their varieties and sources and then their educational factors are evaluated. At the result of this sudy, it is appeared that the magazines of that period of time, had a certain translation politics. The most of the translation texts supplied contribution to children’s individual and social development and they also included fun factors thinking of children’s talent, interest and levels. The most of translation texts were taken from French literature because child magazine was effected the conditions of term. The magazine published in 1910 named “Mekteblilere Arkadaş” included translations about country love and freedom feeling which showed us that the child magazines didn’t stay insenstive to social problems. It can be said that all the findings in this study, supply practical contribution to educators and especially to child literature researchers!