Trabzonlu Avni Divanı inceleme-transkripsiyonlu metin-sözlük

Abstract

Eski Türk Edebiyatı yüzyıllar boyunca ortaya konan eserlerle gelişmiş ve günümüzekadar gelmiştir. Bu eserler: tarihi öğrenmemizi, geçmişte yaşadığımız sosyal vekültürel hayatı, duygu ve düşünce yapısının gelişimini, seyrini ve geçmişimizle ilgilidaha pek çok unsuru yansıtan birer kültür hazineleridir. Geçmiş döneme ait eserleringün ışığına çıkartılarak okunup, anlaşılır hale getirilmesi tarihimiz, kültürümüz, aynızamanda edebiyat dünyamız için büyük önem taşımaktadır.Çalışmamızın amacı da geçmiş döneme ait ?Trabzonlu `Avni Divanı?nınbir çevirisiniyaparak, eserle ilgili genel bilgileri ortaya koymak; edebiyatımızla ilgili bir metningünümüze ulaşmasını sağlamaktır. Çalışmamıza: mezkur eserin transkripsiyonluçevirisini yapmakla başladık. Böylece Osmanlı Alfabesi'ni bilmeyenler için eseriokunabilir hale getirdik. Daha sonra da eserdeki şiirlerin genel özelliklerini tanıtmağaçalıştık. Eserin anlaşılablmesi için bir sözlük hazırladık.Tasavvufi Türk Edebiyatı içerikli 19. yy. tekke şiirinin örneklerini içeren bu eser: sade,anlaşılır bir üslupla kaleme alınmıştır. Genelde tekke şiirinde amaç: halka ulaşıp,insanlara bilgi ve öğüt verme, yol gösterme, çeşitli dini bilgileri konu edinme, bunayönelik tavsiye ve nasihatlerde bulunmaktır. Eserde: şairin dünya görüşü, hayatanlayışı, tasavvufla ilgili düşünceleri, Klasik Türk Şiiri'nde kullanılan mazmunlarlaifade edilmiştir. Şekil ve içerik bakımından hem Divan Şiiri'nin hem de Halk Şiiri'ninetkisinde kaldığı görülür. Tasavvufi Türk Şiiri'nin özellikleri Avni Bey'in eserinde degörülmektedir. Şiirlerini aruz vezniyle, bir kısmını Klasik Edebiyatı'n gazel, kaside,mesnevi türleriyle; bir kısmını da Halk Edebiyatı'nın semai, kalenderi, divan tarzınıkullanmıştır. Aruz veznini uygulamasında bazı hatalar mevcuttur; ancak bu da eskidönem eserlerinin bir çoğunda rastlanan bir durumdur. Eserde imla hatalarıgörülmektedir.Trabzonlu Avni Divanı edebiyat alanında çalışma yapanlara farklı bir örnek olabilecekniteliktedir. 19. Asır her ne kadar yenileşme amacını gütmüş, batı tesiriyle yeni birçerçeveye bürünmeğe çalışsa da eski edebiyatın etkisi ve bu tesirle oluşan eserlerinvücuda geldiği bir dönemdir. Her ne kadar bu asırda Fuzuli, Baki, Nedim veya YunusEmre Bolulu Himmet, Aziz Mahmud Hüdai, Eşrefoğlu Rumi gibi söz ipliğine incidizen şairler çıkmasa da kendi anlayış ve duyuşlarıyla bu dönem şairleri: eskilerinizinden gitmiş ve edebiyat deryasında bir damla da kendileri olmağa çalışmışlardır. İkifarklı anlayışın ve anlatışın bir arada yarıştığı bu asırda Trabzonlu Osman Avni Bey detasavvufi bakış açısıyla, kendi dünyasını aktarmaya çalışmıştır. Eğitimli olmamasınarağmen kullandığı terim, deyim ve mazmunlarla ortaya koyduğu eserin, döneminin dilözelliğini, hayat görüşünü, şiir anlayışını ve teknik yapısını, 19. asırda yaşayan birinindilinden kendi tasavvufi yorumunu yaptığı için edebiyat dünyamızda farklı bir eserolacağı düşüncesindeyiz.Anahtar Kelimeler : Osman Avni, Tasavvufi Türk Şiiri, Divan.

Old Turkish Literature has developed by the works of art produced during centuries and hasreached today. These works are the culturel treasure which reflects our learning of history, thesocial and cultural development and pocess of the structure of emotion and thought, and manyelements related to our past. Making clear of the arts belong to the old period by reading andbringing to light has vital importance for our history, culture and so for our literature world.And the purpose of our study is reveling the general information related to the art of Divan ofTrabzoner Avni, by having a translation of it, and providing a text related to our literature toreach today. We started our work by making the transcripted translation of the aforementionedart. And thus we made the art understandable for whom do not know the Ottoman Alphabet.And then, we tried to introduce the general aspects of the poems in the art. We prepared adictionary to understand the art.This art involing the samples of dervish lodge of the nineteenth century containing sufisticTurkish Literature, is written in plain and clear style. In general, the purpose in dervish lodgepoetry is, to give information and advice by reaching public, to direct, to mention variousreligious information and to advise relate to it. In the work the poet?s point of view of the wold,his perspective of life, his ideas on sufism, is explanied with similes used in Classical TurkishPoetry. In terms of style and content, it is seen underestimated by both Divan Poetry and FolkPoetry. The aspects of Sufistic Turkish Poetry are seen also in the work of Avni Bey. In hispoems, he used prosody meter, in some of his poems ghazel, kasida, mesnevi styles ofClassical Literature, and for others, semai, kalenderi and divan style of Folk Literature. Thereare some mistakes in his application of prosody meter; but this is a usual situation in old periodworks. In the work, spelling mistakes are seen.The Divan of Trabzoner Avni, has the quality of different sample for whom have study onliterature. Although it has an aim for renewal, try to have a new cover under the effectof thewest, the nineteenth century is the period of works composed from the effect of old literature.Although in that century there weren?t so talented poets such as Fuzuli, Baki, Nedim or YunusEmre, Bolulu Himmet, Aziz Mahmud Füdayi , the poets of this era with their own senses andunderstanding, followed the formers, and tried to be a drop in literature sea.In this century in which two different understanding and explanation competed together,Trabzoner Osman Avni Bey tried to reveal his world with his sufistic point of view although hewas uneducated, we think that it would be a different study, for the work he made with theterm, idiom and similes he used, interpreted the language form in his time, his vision of life, hisunderstanding of poetry and its tecqhnical structure, from the language of a person who lived inthe nineteenth centuryKey Words: ?Osman Avni? ?Sufistic Turkish Poetry?, ?Divan?