Türk basınında laiklik tartışmaları (1938-1950)

Abstract

Türkiye, çağdaslasma ve batılılasma yolunda hızla adım atarken demokratiklesme süreci,Osmanlı'dan Türkiye Cumhuriyeti'ne ve tarihi seyri içinde günümüze kadar devam etmistir.Demokratiklesme sürecinde ilerleme kaydedilirken özellikle ?laiklik? fikri her asamadakendisini hissettirmis ve hep tartısılan bir kavram olagelmistir.Eski Yunan'da doğan, Fransa'da gelisen laiklik; batı toplumlarının vazgeçilmez unsurlarıarasına girmis, içinde yapılandığı her siyasal zeminde farklı bir gelisme izlemistir. Batı, bu ilkeile din ve devlet kurumlarının daha faydalı isletilmesi sahasını açarken bizde laiklik,Osmanlı'nın son dönemindeki kurumsal aksaklıkların giderilmesi gayesinden hareketleisletilmeye çalısılmıstır. Çalısmamız bu durum üzerine devletin din müessesi üzerinde etkinbir konuma gelisini irdeleyen gazete ve dergi haberlerini yansıtmaktadır.Basın, bir milletin geçirdiği devrelerde söz sahibi etkin güçtür. Aynı zamanda millet iradesininyansımasıdır. Türkiye'de demokratiklesme safhaları, içinde bulunulan toplum yapısının,laikliğin doğduğu batı toplumlarından dini, tarihi ve kültürel farklılıklar göstermesi sebebiyleoldukça sancılı dönemler geçirmistir. Bu çalısmada ?münevver? halk tabakasının buolusumlara yaptığı fikri müdahaleler arastırılmıstır. Bunu yaparken o dönemin Türkiye'sindenasıl bir panorama yasandığı yine basının gözüyle incelenmistir.Laiklesme, basında ilkeyi destekleyenler ve desteklemeyenler seklinde iki cepheolusturmustur. Bu cepheler ve topluma yansımaları üzerinde durulan konudur.Dönemin önemli fikir adamlarının yine dönemin önemli gazetelerindeki köseleri ve döneminidealist dergilerinden yükselen sesler, ?laiklik? mekanizmasını her yönü ile mercek altınaalmıstır. Bu, belgeler ile yansıtılmaya çalısıldı. Ayrıca dönemin üst düzey yöneticileri ileyapılan röportajlar ve bu röportajlara gerek idareci gerekse halk tabakasının nasıl mukabeledebulunduğu da basının gözüyle aktarıldı.Çalısmamız, bütün bu olusumları ve 1938?1950 yılları arasında, Türk basınının laikliğe bakısaçısını olumlu ya da olumsuz tüm yaklasımların ülke gündemine olan etkilerini incelemeyiamaçlamıstır.Türkiye'de laiklesme dönemi Cumhuriyet öncesi ve sonrası devlet yapısının özellikleri sebebiile farklı asamalarda gerçeklesmistir. Tevhid-i tedrisat, sapka, medeni kanun, yeni rakamlar,harfler, lakaplar, unvanlar, kılık kıyafet gibi konulara dair kanunlar inkılâbın asamalarıdır.?ncelememizde bunlara tek tek yer verilmistir

On the way of modernization and occidental, Turkey is getting better and developing in the course ofthe time; and this has been going on from Ottoman to The Turkish Republic.While making progress, the idea of secularism was felt obviously during the democtic period and thisnotion(secularism) is always discussed.Secularism, born in the ancient Greece, developed in France, became one of the indespensable factoramong the Western countries. In every phrase secularism was seen in different understanding in everypolitical background. In the west, religion and goverment establishment were come to a compositionwith this principle, if we take look at us, it was put in practice for repairing and reforming the corparatedeficiency in the late time of Ottoman.You will see in this work that how the goverment was beingeffective over the institution of religion and it reveals the newspaper and magazine cutting.Press is one of the main power in the period of time of a country.And also a kind of a reflection ofnation decree. In Turkey the phares of the democratic period were lived through terrible times inconsideration of the structure of society, showing differences insecularism, historical background andreligion understanding in the western nations.In this study, intellectual intervention of the commons of?intellectual? has been searched thoroughly about this formation. While doing this searching,considering the period of that Turkey?s conditions, it was analyzed in the eye of the those days? press.Secularism, which supports the principle of the press or not, has two sides. Those sides are the mainissues of this study.Some of the outstanding intellectual -men- and some important newspaper articles in the importantnewspaper- analyzed the mechanism of ?secularism? in those days? press. All the things are reflected bythe record, documentary. Besides so many newspaper reports were done with the top executives, it wasconsidered the matters at lenght and was given the reactions of the those top executives and also thepublic.The objective of this study is to find out the effect and result of the Turkish press?s point of view aboutsecularism between 1938?1950.Secularism in Turkey, pre-Republic and post-Rebuplic, was formed in different ways because of theconstitution of the goverment. Joinder teaching(Tevhid-i tedrisat), hat civil code(law), new numbers,Latin Alphabet, titles, agnomen, job titles, clothes were the main and real revolutions. This studyconsists of these revolutions and one by one these were taken on and mentioned by me.