İnsan dinamiği kişilik özelliklerinin incelenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez ÖzetiTezin Başlığı: Kişilik özelliklerinin incelenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışmasıTezin Yazarı: Özlem Ş MŞEK Danışman: Prof. Dr. Ramazan ABACIKabul Tarihi: 01 Eylül 2006 Sayfa Sayısı:XI(giriş)+81(ana bölüm)+11(ekler)Anabilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetlernsanın sahip olduğu zihinsel, fiziksel ve duygusal potansiyellerin birbiri içindeki etkileşimisonucunda farklı kişilik motifleri ortaya çıkar. nsan dinamikleri kavramı, bu üç temel prensibinincelenip, farklı kişilik özellikleri oluşturduğunun anlaşılmasına dayanır. Farklılıklarımızınfarkında olmanın, öncelikle kendimizi daha iyi anlayıp geliştirebilmemize, başkalarınıanlamamıza, sağlıklı bir iletişime ve daha bilinçli bir sosyal gelişime katkı sağlayacaktır. Buözeliklerin tespit edilebilmesinin iş yaşamından eğitim ortamlarına kadar birçok alanda büyükkolaylık sağlayacağı düşünülerek bu konuda bir ölçek geliştirilebilmesine çalışılmıştır.Bu amaçla, kişilik dinamikleri incelenerek her bir dinamiğe ait özellikleri içeren bir maddehavuzu oluşturulmuştur. Belirlenen 126 madde 5 noktalı derecelendirme ile Likert tipi ölçekhaline getirilip öncelikle Sakarya'da seçkisiz yöntemle belirlenen 486 denek üzerindeuygulanmıştır. Elde edilen veriler rastlantısal bir biçimde ikiye ayrılmış ve Cronbach Alfagüvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Bu çalışmada da faktör yükleri 0.30 ve altında olanmaddeler elenerek kalan 78 madde yeniden ölçek haline getirilmiştir.Sonraki aşamada her bir kişilik dinamiğine ait özellikler belli gruplarda aranmıştır. Örneğin,zihinsel-fiziksel kişilik özelliklerinin felsefe ve matematik, duygusal-objektif özelliklerin kamuyönetimi, duygusal-subjektif özelliklerin sınıf öncesi öğretmenliği ve güzel sanatlar, fiziksel-zihinsel özelliklerin bilgisayar mühendisliği ve fiziksel-duygusal özelliklerin mimarlık ileuğraşanlarda rastlanması beklenen özellikler olduğu düşünülerek ikinci ölçek farklı illerdekiüniversitelerin bu bölümlerinde okuyan 219 son sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Daha sonra 348kişilik bir örnekleme 5 Faktör Kişilik Envanteri kullanılarak benzer ölçek uygulamasıyapılmıştır.Araştırmalar sonucunda, geçerlik çalışmaları anlamsız çıktığı için ölçeğin geliştirilmeçalışmalarına devam edilmesi gerekmektedir. Ancak, bu bulgular da Türkiye genelinde meslekseçiminin kişilik özellikleri dikkate alınarak yapılmadığını göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Kişilik Dinamikleri, Zihinsel-fiziksel, Duygusal-objektif, Duygusal-subjektif, Fiziksel-zihinsel, Fiziksel-Duygusal

Sakarya University Institute of Social Sciences Abstract of Master?s ThesisTitle of the Thesis: A Scale Development Study of Personality DynamicsAuthor: Özlem Ş MŞEK Supervisor: Prof. Dr. Ramazan ABACIDate: 01 September 2006 Number of pages: XI(pretext)+81(maintext)+11(app.)Department: Educational Sciences Subfield: Psychological Counselling and GuidanceAs a result of the interaction between the mental, physical and emotional potentials that exist inhuman beings, different personality motives occur. The term of human dynamics rely on theunderstanding of different personality features which are formed by those three principalpotentials. To be aware of our differences will enable us to understand our own selves betterand to improve ourselves, to understand the others, to achieve a healthier communication andto maintain a more conscious social improvement. Since it would be helpful in manycircumstances from either professional duties or educational programmes, we aimed to developa scale in order to make it easier to determine these qualities.For this purpose, examining the personality dynamics one by one, the items for the scale wereproduced. 126 items were determined and they were prepared as a five point, Likert type scale.The scale was administered to 486 subjects selected randomly throughout Sakarya. Dataderived from this sample splited two half by random. The data was used to do explanatory andconfirmatory factor analysis and to compute Alpha relabilities for subscales. In this stage, theitems which have less than .30 points were eliminated and another scale consisting of 78 itemswas formed.In the next stage, the personality features were searched in specific groups. For example,mental-physical personality dynamics were expected to occur in the people who are engaged inphilosophy and mathematics, emotional-objective personality dynamics in publicadministrators, emotional-subjective in primary school teachers and artists, physical-mental incomputer engineers and physical-emotional in architects. Expecting that these people would fitinto those groups the second scale was conducted to 219 students in different universities.Later, the Big Five Inventory was administered as a paralel scale to a 348-subject-sample.According to results of the research, since no meaningful relationship was found in the validitycriteria, the studies on this scale will be carried on. However, these results show that there is nocorrelation between personaly and occupational decisions.Key Words: Personality Dynamics, Mental-physical, Emotional-objective, Emotional-subjective, Physical-mental, Physical-emotional.