Musa b. Meymun'un nübüvvet (Vahiy) anlayışı

Abstract

Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez ÖzetiTezin Ba şlığı: Musa b. Meymun'un Vahiy AnlayışıTezinTezinTezin Yazarı : Semahat ÖZENÇ Danışman: Yrd. Doç. Dr. Atilla ARKANman:Kabul Tarihi: 6 Temmuz 2006abu rihi: Sayfa Say ısı : III (ön kısım) + 99 (tez)Sayfa SayyfAnabilimdal ı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilimdal ı : slam Felsefesibilim limMusa b. Meymun'un Vahiy Anlayışı başlıklı tezimizin amacı Orta Çağ Yahudi düşüncesinin önemli bir temsilcisiolan Musa b. Meymun'un vahiy anlayışını tespit etmeye çalışmaktır. Din merkezli toplum tasavvurunun hakimolduğu Orta çağda, vahiy konusu Tanrı, bilgi, siyaset, evren, insan anlayışlarıyla olan hayati ilişkileri sebebiylemerkezi önemdedir. bn Meymun da bu ilişkiler ağını sergilemektedir.bn Meymun'u tarihsel sürekliliği içerisinde anlayabilmek için, Orta Çağ slam ve Yahudi düşüncesinde vahyinnasıl anlaşıldığını kısaca sunmaya çalıştık. Bir yönüyle Orta Çağ slam düşünce mirasının ürünü olan bnMeymun'un bu gelenekten aldığı felsefi kavram ve modelleri özellikle belirtip, kendi dini geleneği bağlamındaayrıca farklılaştırdığı hususları tespit etmeye çalıştık.bn Meymun Felsefesinde vahiy anlayışı bir yönüyle felsefe-din ilişkisiyle diğer yönüyle Tanrı-evren ilişkisiyledoğrudan ilgilidir. Bundan dolayı bn Meymun'un evren tasavvurunu ve vahiy anlayışında bu evren tasavvurununetkili unsurlarını göstermeye çalıştık.Bir yönüyle vahyi doğal bir süreç olan kabul eden bn Meymun'un düşüncesinde, bir insan bireyi olanpeygamberde vahyin nasıl gerçekleştiğini açıkladık. Ayrıca vahyin kanun ve ahlaki ilkeler vaz eden peygambernezdinde sosyal ve siyasal imalarını da sergilemeye çalıştık. Böylece vahyin Tanrı-insan, insan-insan ilişkilerindekiyeri, kanun koyucu olarak vahyin düzenleyici olan rolü açıklanmaktadır. Böylece insanların ruhû ve bedenû refahınınancak kanunlarla mümkün olduğu, kanunlar içerisinde ise en üst seviyede mutluluğu kazandıran kanunun ise vahiykaynaklı şeriat olduğunu bn Meymun'un yaklaşımıyla sunmaya çalıştık.bn Meymun'un vahiy anlayışı bilgi ve psikoloji görüşlerinin çakıştığı noktada olması nedeniyle insanın bilgi eldeetme sürecini ve vahiy ile bu süreç arasındaki ilişkiyi bu tezin sınırları içinde göstermeye çalıştık. Musa b.Meymun'un düşüncesinde insanın tabiû temel güçleri onun ilahi vahye ulaşmasında belirleyici unsurlardır. Bundandolayı ilahi vahyi alacak kişinin taşıması gereken yetkinlik derecelerini açıkladık. Buna rağmen bn Meymun'a göreson noktada peygamberliğin Tanrı'nın seçimine bağlı olduğu hususunu ayrıca izah ettik.Vahyin oluşumu ile peygambere ulaşma süreci ve bu süreç sonunda peygamberlerin kendi aralarında nasıl farklıderecelendirmelere tabi olduklarını belirttik. Vahyin bu derecelendirmeye bağlı olarak geliş şekillerine değinerekderecelendirmenin mahiyetini izah ettik. Bu derecelendirmenin en üst noktasında yer alan Musa peygamberi,diğerlerinden ayıran özellikleri açıkladık.Peygamberlerin kendilerine gelen vahyi manalar şeklinde almalarını ve onların vahyin mesajlarını hangi söylemtarzlarıyla sunduklarını açıkladık. Konuşulan dil bağlamında bu anlam ve mesajların ne şekillerde insanlaraaktarıldığına bn Meymun'un Tevrat'ın dili ile ilgili açıklamaları çizgisinde değindik. Bu bağlamda mecazi veabartılı ifadelerin rollerini açıkladık. Peygamberlerin kitaplarında anlatılan olayların aslında fiziksel olarakgerçekleşmediğini belirten bn Meymun'un bu anlatımları gene aynı yönden değerlendirip asıl manaları ve mesellerolarak ifade ettiği anlatımları nasıl açıkladığını belirmeye çalıştık.bn Meymun'un slam düşüncesinden alıp kullandığı felsefi kavram ve yaklaşımları tezin genel seyrinde konuylailgili açıklamalar yapmak veya konuyu genişletmek maksadı ile kullandık. Bu yolla Farabi ve bn Sina aktarımlıizahlar yapmayı uygun gördük. Böylece bn Meymun'un slam düşüncesiyle olan ilişkisini ve onun kendiaçılımlarını sergilemeyi hedefledik Ayrıca bn Meymun'un açıklık getirmediği problemli yerleri tespit edip anlaşılırkılmaya çalıştık.Anahtar kel imeler: Musa b. Meymun, vahiy, nübüvvet, peygamberlik, sudur, akıl, mütehayyile,ele ,Faal Akıl, rüya, rüyet.

Sakarya University Institute of Social Sciences Abstract of Master?sTi tl e of the Thesi s:Tit hesAuthor: Semahat ÖZGENÇAuthor: Supervisor: Assoc. Prof. Dr. AtillaSupervisor:perviARKANDate: 6 July 2006Dat Nu. of pages: III (pre text) + 99(main body)Department: Philosophy And Sciencies of Religion Subfield: slamic PhilosophyDepa tmenent Subfield:bfieldThe purpose of this thesis titled ?Maimonides? understanding of the Prophecy? is to clarify the understanding ofprophecy according to Maimonides who was among the most prominent men of medieval Jewish thinking. Inmiddle ages, the issue of prophecy is placed at a central area because of its vital relationship with politics, God,knowledge, the universe and human being as Maimonides also point outs.In order to understand the thoughts of Maimonides in the historical context, we tried to present the place ofprophecy in medieval Islamic and Jewish thinking. We especially underlined the philosophical concepts andmodels which he inherited from medieval Islamic thought and we pointed out some subjects that were modifiedwith his religious tradition.Maimonides?s theory of prophecy relates with philosophy and religion in some way and it concerns directlywith his understanding of God and universe in some other ways. Therefore, we tried to indicate his conceptionabout universe and prophecy.We want to explain his thoughts about the realization of prophecy in the context of psychology of that time.Additionally, we want to indicate social and political implications of prophecy in a prophet?s statement whichpreaches law and moral principles. Thus, this study emphasizes the role of prophet as a lawgiver and the makerof the order in a society and a state in relations of God with human beings.We tried to present his approach about human?s spiritual and material welfare is only possible with the existenceof laws. Since only can sharia among the other kind of laws give ultimate happiness. We want to also indicatethe procedure of emerging divine knowledge in the prophet. Hence, Maimonides?s theory of the prophecy hascommon characteristics his thoughts on knowledge and philosophy.According to Maimonides, people?s natural aptitudes are so high that he can reach divine prophecy via naturalprocess. Therefore, the characteristics of the prophets are explained. However it is also noted that prophecymainly depends on God?s choice. We mentioned emergence of prophecy and the hierarchy concerning thesignificant features which separate Musa from others. We explained how prophets express the messages ofprophecy that come in a form of meaning. Within the frame of Maimonides?s explanations about the languageof The Torah, we tried to understand how meaning and messages are conveyed to people.In this context we explained the role of figurative and hyperboles expressions. According to Maimonides thestories which are told in the books revealed to prophets didn?t occur physically but how he appreciated theactual meaning of words and expressions of these stories is aimed to be demonstrated.Referring to Al-Fârâbû and Avicenna, we also carefully noted Maimonides?s philosophical concepts and theoriesthat he derived from Islamic thought in order to explain and to clarify the subject. Moreover, we pointed outsome problematic issues which hadn?t been explained by MaimonidesKeywords: Maimonides, Prohecy, prophet, owerflow, rational faculty, imaginative faculty, activeKeywords: ,intellect, dream, vision.iii