Tanzimat döneminde Osmanlı toplumunda moda anlayışı

Abstract

Osmanlı Devleti, 19.yüzyılda devlet bütünlüğünü korumak amacıyla Avrupai tarzda bir dizi reform yaptı. Bu süreç sadece devlet mekanizmasının işleyişini değiştirmekle kalmıyor aynı zamanda toplumun değer yargılarını, zevk ve beğenisini de değiştiriyordu. Avrupa'ya ait olan kılık kıyafet, eğlence şekilleri, mağazalar ve daha pek çok batı menşeili moda unsurları Osmanlı toplumuna nüfuz etmeye başladı. Genel olarak Batılılaşma olarak ifade edilen bu süreçte toplumun ortak beğenisi giderek başkalaştı. Osmanlı halkının günlük yaşantısı ev, mahalle, çarşı vb. yerler arasında geçerken bu yapıya birçok Avrupai mekân eklendi. Dolayısıyla genellikle merkezde ortak zevk ve beğeni yerini zamanla batılı yaşam biçimlerine ve düşüncesine sahip alafranga insan tipiyle, milli ahlâkın korunmasından yana olan alaturka insan tipine bıraktı. Birincisi zaten siyasi ve ekonomik güç ile özdeşleştirdiği Avrupa'nın kültürel özelliklerini hayatlarına uygulamakta ikincisi ise Türk- İslam kültürünün özüne uygun olmayan Avrupa'ya temayülü eleştiriyordu. Bu durum aynı zamanda Osmanlı toplumunun yıllarca içinde bulunduğu medeniyet dairesinden başka bir medeniyet dairesine yönelişinin ve akabinde yaşanacak olan tartışmaların başlangıç noktasını oluşturuyordu.Hiç şüphesiz Tanzimat, Türk toplumunun Batılılaşma olgusunun bütün yönleriyle karşılaştığı ve uzunca bir süre değişim ve dönüşüm hareketleriyle geçen modernleşme sürecinin bütün sancılarını içinde barındıran bir dönemdi.Anahtar Kelimeler: Batılılaşma, Modernleşme, Tanzimat, Moda

Ottoman State introduced a series of reforms in order to strengthen the mechanism of state and protect integrity of state at 19th century. This process was changing not only functioning of the mechanism of state but also the values, taste and appreciation of society. The dresses, types of entertainment, fashion shops which belong to European and so many fashion factors of Western origin began to penetrate the Ottoman society. In general, common admiration of society changed at this process is expressed as the Westernization. When daily life of the people of the Ottoman passes through house, neighborhood, marketplace and mosque, this structure added many European spaces. Consequently speacially at center the common pleasure and appreciation left in the course of time its place to European human type that have Western life styles and the idea with Turkish human style that think protection of national morality. When the first applied Europe's cultural characteristics which already identify oneself with political and economic power to the life of themselves, the second one was criticizing tendency to Europe which is not to be appropriate to essence of Turkish-Islamic culture. This state at the same time formed starting point of departure form civilization circle in which Ottoman society for years to the other civilization circle and discussions which would see after this.No doubt Administrative reforms was a period which Turkish community faced all aspects of Westernization and harbour all the pains of modernization process which lasted with change and transformation movements for a long time.Keywords: Westernization, Modernization, Tanzimat, Fashion