Büyüme teorileri çerçevesinde eğitim ve sağlık göstergeleri ile ekonomik büyüme ilişkileri

Abstract

Bu çalışmada büyüme teorileri çerçevesinde eğitim ve sağlığın ekonomik büyüme ile olan ilişkisi incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikle beşeri sermaye kavramının tarihi süreç içerisinde gelişimi, çeşitli ekonomik büyüme ve beşeri sermaye modelleri ve eğitim ve sağlığın ekonomik büyüme ile olan ilişkisi teorik çerçevede ele alınmıştır. Çalışmanın ampirik analiz bölümünde gelişmekte olan 11 ülke ve gelişmiş 13 ülke ekonomisi için fiziksel sermayenin ve beşeri sermaye değişkenleri olan eğitim ve sağlığın ekonomik büyüme ile olan ilişkisi analiz edilmiştir. Fiziksel sermaye değişkeni olarak gayri safi sabit sermaye oluşumu, eğitim değişkeni olarak eğitim harcamaları, sağlık değişkeni olarak ise doğuşta yaşam beklentisi alınmıştır.Yapılan çalışma sonucunda gerek fiziksel sermaye gerekse eğitim ve sağlık değişkenleri ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı tespit edilmiş ve ilişkinin pozitif yönlü bir ilişki olduğu ortaya konmuştur. Fiziksel sermaye değişkeni olan gayri safi sabit sermaye oluşumunun ve eğitim harcamalarının gelişmiş ülkelerde gelişmekte olan ülkelere kıyasla ekonomik büyüme üzerinde daha etkili olduğu, buna karşın sağlık değişkeni olan doğuşta yaşam beklentisinin gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyüme üzerinde gelişmiş ülkelere kıyasla daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

In this study, relationship between education, health and economic growth is examined within the frame of economic growth theories. First of all; development of the concept of human capital during historical duration, several economic growth and human capital models and relationship between education, health and economic growth are handled within the theoretical framework. In the empirical analysis part of the study, the relationship between physical capital, education and health(as two variables of human capital) and economic growth is analyzed for 11 developing and 13 developed countries. As physical capital variable, gross fixed capital formation; as education variable, education expenditures, as health variable, life expectancy at birth are taken.As a result of the study, the long run relationship between education, health and economic growth is detected and also, the direction of the relationship is determined as positive. Gross fixed capital formation and education expenditures are detected as more effective in the developed countries than those in the developing countries on economic growth; however, life expectancy at birth is determined as more effective in the developing countries than that in the developed countries.