Kamusal alanlarda mozaik çalışmalar “Ayasofya ve Sagrada Familia”

Abstract

Toplumların ihtiyaç ve gelişimlerine paralel olarak kamusal alanların yapıları da değişim göstermektedir. Sosyal hayatın önemli bir parçası olarak karşımıza çıkan kamusal alanlar, geçmişten günümüze her türlü sosyal aktiviteye imkân sağlayan mekânlar olmuşlardır. Bu kapsamda yer alan dini mekânlar ise toplumların dinsel inanışlarını yaşama ve ifade etme imkânı buldukları mekânlardır.Bir yüzey resimleme sanatı olan mozaik sanatının, tarihsel süreç içerisinde dini mekânlarda, özellikle Hıristiyanlıkta dinsel konuların tasvir edilmesinde sıklıkla tercih edilmiş olduğu görülmektedir. Daha sonraki dönemlerde ise mozaik sanatının gerek işlevsel gerek estetik amaçlı farklı alanlarda kullanıldığı görülmektedir.Bu çalışmada, mozaik sanatının tarihsel gelişim sürecinde dönemsel farklar ve kullanım amaçlarındaki farklılıklar dikkate alınarak, Ayasofya ve Sagrada Familia iki örnek mekân olarak seçilmiştir. Aralarında yaklaşık 1500 yıl olan bu iki kamusal alanda mozaik sanatının kullanıldığı yerler, teknik, boyut ve renk kullanımları bakımından irdelenmiştir. Bunun yanında mozaiklerin, sembolize ettikleri konular ve bu konulara olan katkıları yazılı ve görsel kaynaklardan incelenerek benzer ve farklı yönleri ile ortaya konmuştur.Tez konusunu destekleyen mozaik pano çalışmasında, elde edilen bilgiler doğrultusunda Ayasofya'daki mozaiklerin yapımında kullanılan ?Opus Vermiculatum? mozaik tekniği uygulamış ve malzeme olarak cam mozaikler kullanılmıştır.Geçmişten günümüze farklı alanlarda yer alan ve yüzyıllar boyu değerini kaybetmemiş olan mozaik sanatına, yapılan bu proje ile güncel bir yorum getirilmiş ve bu sanatın günümüzde de daha gelişmiş olan tekniklerle, çok daha geniş alanlarda kullanıldığına dikkat çekilmiştir.

The structure of public spaces differs in parallel with the needs and developments of societies. As crucial parts of social life public spaces are the places that enable all kinds of social activities from past to present. Religious spaces, which are within the scope of public spaces, are the places where societies have the opportunity to live and express their religious beliefs.It is seen that in history as an art of surface limning mosaic art is frequently used in religious spaces especially in depiction of sacred matters in Christianity. In following eras, mosaic art is seen to be used in various areas by both functional and aesthetic intentions.In this study, by taking into account the periodic differences and variety of aims of usage of mosaic art in its historical development, Ayasofya and Sagrada Familia are selected as two instances of public spaces that entail this art. The places the mosaic art is used in these two public spaces that have about 1500 years between them are examined in terms of the usages of technique, dimension and color. In addition, the subjects that the mosaics symbolize and their contribution to these subjects are surveyed in the written and visual sources and the similar and different aspects are asserted.In the light of information gathered, a mosaic technique ?Opus Vermiculatum? which is used in the making of mosaics of Ayasofya is applied onto a mosaic panel that is designed peculiarly for the current study. The technique is applied by using glass mosaic pieces.Mosaic art is used in various areas and never loses its value through the centuries from past to present. By this project a contemporary interpretation of mosaic art is suggested. The attention is drawn to the fact that today this art is widely used in many other areas by advanced techniques.