Mustafa B. Abdurrahman Başterzi’nin Kitâbu’l-Minahu’r-Rabbâniyye fî beyâni’l-Manzûmeti’r-Rahmâniyye adlı eserindeki tasavvufi görüşleri

Abstract

Halvetiyye, ikinci pîr olarak tanınan el-Bakûbî'den(ö. 868/1463-64)sonra dört ana kola ayrılmıştır.Bunlardan biri Cemâlîliktir. Rahmâniyye, Halvetiyye'nin Cemâlîlik'ten neş'et eden Şâbânîliğin Karabaşiyye kolu olan ?Bekrîlik?ten doğan bir şubesidir.Cezayir'in Rahmâniyye ile tanışmasını sağlayan Muhammed b. Abdurrahman el-Ezherî (ö.1208/1794)'dir. el-Ezherî'nin yetiştirdiği şahsiyetlerden biri olan Abdurrahman b. Ahmed Başterzi (ö. 1221/1806)ve halefi Mustafa b. Abdurrahman Başterzi (ö.1252/1836)zamanında ise Orta ve Doğu Cezayir'in özellikle dağlık bölgelerinde tarîkat faaliyetleri yayılmış ve geniş kitlelere hitap etmiştir. BabaBaşterzi'nin yazdığı el-Manzûmetü'r-Rahmâniyyeadlı eser, oğlu Mustafa Başterzi tarafından şerh edilmiştir. Arapça olan bu eser, Rahmâniyye âdâbı, erkân ve prensiplerini konu alır. Arap dili, belâgat ve şiirini ustalıkla kullanan Abdurrahman Başterzi'nin, aynı maharetini oğlunda da görebiliyoruz. Bu mühim şahsiyetin hayatı, eserleri, tasavvufî yolu ve defalarca istinsah edilen Kitâbu'l-Minahu'r-Rabbâniyye fî beyâni'l-Manzûmeti'r-Rahmâniyyeadlıeseri bağlamında tasavvufî görüşleri çalışmamızın konusunu teşkil etmektedir.Giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Mustafa b. Abdurrahman Başterzi'nin hayatı, eserleri, tarîkatı ile babası Abdurrahman Başterzi'nin hayatı ve eserleri incelenmektedir. İkinci bölüm ise Kitâbu'l-Minahu'r-Rabbâniyye fî beyâni'l-Manzûmeti'r-Rahmâniyye adlı eserin yazılış amacı, konusu, istifade edilen kaynakları ihtiva etmektedir. Eserdeki düşüncelerin incelendiği son bölümde ise Rahmâniyye hakkında bilgi verilerek müellifin Manzûme beyitleri çerçevesinde zikir, âdâb, seyr u sülûk, nefs ve mertebeleri gibi kaleme aldığı görüşleri açıklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Mustafa b. Abdurrahman Başterzi, Halvetiyye, Rahmâniyye, Kitâbu-l-Minahu-r-Rabbâniyye fî beyâni-l-Manzûmeti-r-Rahmâniyye, âdâb

Khalwatiyyah, the fourth generation successor of Omar b. Akmal al-Din (d.800 /1397), After the second patriarch, known as al-Bakûbî'den is divided into four main branches One of these branches is Jamaliyya. Rahmaniyya emerged from Bakriyya which is one of these ctions of the Shabaniyya-Qarabashiyya that of arose from Jamaliyya. Rahmaniyya was introduced to Algeriaby Muhammed b. Abd al-Rahman al-Azhari (d.1208/1794). Itexists in middle and east Algeria espeacially in the highlands. The order was sprea doutby Abd al-Rahman b. Ahmad Başterzi (d. 1221/1806) who is trained by Muhammed b. Abd al-Rahman al-Azhari and by his khalifa and also his son, Mustafa b. Abd al-Rahman Başterzi (d.1252/1836). Mustafa b. Abd al-Rahman Başterzi wrote a commentary to his father?sbook name is al-Manzuma al-Rahmaniyya. This work written in Arabic is aboutto âdâb, erkan and pillars of the Rahmaniyya. Abd al-Rahman Başterzi was very skillful in the field of Arabic, literature and poems. And we see the same skillfullness on his son. This work is about to the life of this significant individuâl, his works, order and thoughts within his book of which over time, made copies by numerous hands: Kitab al-Minah al-Rahmaniyya fi bayan al-Manzuma al-Rahmaniyya.In the first chapter of this work of which consists of introduction, three chapters and conclusion, Mustafa b. Abd al-Rahman Başterzi?s life, works, order, silsila and his father, Abd al-Rahman Başterzi?s life and Works are under scrutiny. These cond chapter contains the book: Kitab al-Minah al-Rahmaniyya fi bayan al-Manzuma al-Rahmaniyya?s purpose of being written, to picand references. In the last chapter that remarks of his ideas in his book is explained the aut hors thoughts which are about the âdâb, sayrsuluq, nafsandits stages by means of giving information about Khalwatiyya-Rahmaniyya.Keywords: Mustafa b. Abd al-Rahman Başterzi, Khalwatiyya, Rahmaniyya,Kitab alMinah al-Rahmaniyya, âdâb