El-mebsût çerçevesinde Serahsî’nin Hanefî fakihlerine yönelik eleştirileri

Abstract

Serahsi (v. 483/1090)'nin günümüze kadar ulaşan en hacimli eserlerinden biri de el-Mebsut'tur. El-Mebsut Hanefi fıkhı yanında yer yer diğer itikadi mezheplerden de örnekler vererek konuya daha da açıklık getiren eserlerin ilki durumundadır. Aynı zamanda Serahsi'nin hapis yıllarını en iyi anlatılmaya ışık tutmaktadır. İmam Serahsi yetişdiği dönemin en iyi âlimlerinden olduğunu nitekim kendi hocası hayattayken onun lakabı olan Şemsu'l-Eimme İmamların Güneşi ona verildiğinden anlamak mümkündür. Yaklaşık on yedi yıllık hapis hayatında sonraki nesiller için eserler yazmıştır. El-Mebsût'ta yer yer gerekçesini göstererek eleştirmiş, sebebini açıklamış, varsa kendi fikrini beyan etmiştir. Serahsi'nin eleştirilerini tespit etmek için el-Mebsût eseri hızlı bir şekilde taranarak, ilgili bölümler sıralandı. Buna göre kurucu imamlar ve kurucu dışındaki imamlar olmak üzere ayrı ayrı bölümlere ayrıldı. Bazen açık ve net olarak isim verilirken bazen de Hanefi âlimlerimizin bir kısmı, mütekaddimun, müteahhirun örnekleriyle de karşılaştık. Tezimizde Hanefi fakihlerine yönelik eleştirileri el-Mebsût çerçevesinde değerlendirdik. Bununla el-Mebsût sadece Serahsi'nin şerh ettiği bir kitap değil aynı anda kendi fikirlerini de beyan eden bir eserdir sonucuna varmış bulunmaktayız. Anahtar Kelimeler Serahsî, el-Mebsût, Eleştiri

One of the most voluminous Works of Imam Sarahsi (b.483/1090) which reaching up to the present day is al-Mabsut is the first research which includes examples of the canon law of Hanafi and other secratarian creeds. It also sheds light on the best explaining about imprisonment years of Sarahsi. One can understand as how Sarahsi had been one of the best scientists of his period, by his teacher's calling him like Shamsu'l Aimma thats to say. The Sun of Imams. He hd written Works for next generations duaring his 17 years of prison life. Sarahsi had critisized some in al-Mabsut, he'd explained reasons of the themes and even included his own opinions into it.I had researched the work al-Mabsut, I had chosen important chapters to identify critiques of Sarahsi. I had divided themes into two chapters like founder imams and imams besides of founders. In some places I had clarified clear the names of scientists. In other places it was explained the examples of some Hanafi scientists like predecessors and folloowings. The thesis appraises criticism belonging to Hanafi scribes in the frame of al-Mabsut. At the end of the thesis I had made a conclusion like this: the al-Mabsut is work of Sarahsi. Sarahsi interprets it and includes his own opinions. Keywords: Sarahsi, al-Mabsut, Criticism