Türk romanında Kırım ve Kırım Tatarları

Abstract

Osmanlı Devleti için oldukça mühim olan Kırım Hanlığı?nın yıkılışı, Osmanlı Devleti için büyük bir üzüntü kaynağı olmuştur. O günden bu güne kadar Kırım Tatarları soykırıma uğratılarak yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakılmıştır. Bu son derece üzücü hadiselerden ve bilinen tarihî, dinî, etnik, lengüistik, edebi ve coğrafî bağlardan dolayı Türk yazarları Kırım?a hep önem vermişlerdir. Tanzimat dönemi edebiyatından bu güne kadar hem manzum hem mensur olarak neşredilen eserlerde Türk yazarları Kırım halkının uğradığı haksızlık ve zulümleri konu edinmişlerdir. Bu çalışmada Kırım tarihi, Kırım Tatarlarının kültürü, sorunları, maruz kaldıkları baskılar, bu baskılar sonucunda yaşadıkları sıkıntılar Türkiye?de basılmış tarihi romanına nasıl yansıdığı incelenmiştir. Çalışmamıza başlarken öncelikle, Türkiye?de konumuzla ilgili neşredilen tarihî romanları tespit ettik. Bu tespit sırasında Türkiye Bibliyografyasını, çeşitli kütüphanelerdeki fişleri, romanla ilgili temel kaynakları ve çeşitli bibliyografya kitaplarını gözden geçirdik. Gerek kütüphane taraması gerek elektronik yayınların taraması gerekse konu ile ilgili bilgisi olan kişilerle görüşülüp mevzu bahis olan romanları tespit edildi. Çalışma Giriş ve beş bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, çalışmamızın amacı, önemi, yöntemi belirledikten sonra, kısaca Kırım tarihi ve tarih edebiyat ilişkisi üzerinde duruldu. Birinci bölümünde; tespit edilen Kırım konulu romanlar konularına göre ?Konusu Kırım Hanlığı ve Kırım Savaşı Olan Romanlar?, ?Konusu Bolşevik İhtilâli ve Komünist Rejimi olan Romanlar? ve ?Konusu 2. Dünya Savaşı Olan Romanlar? olmak üzere üç gruba ayrılarak kitaplar hakkında bilgi verilmiştir. Böylece, Türk yazarlarının çoğunun 2. Dünya Savaşı dönemini daha çok işledikleri ortaya çıkmıştır. Ardından romanların ana çizgileriyle muhteva ve olay örgüleri verilmiştir. Sonucunda eserlerin yazıldığı süre zarfında Türkiye?de yaşanan siyasal atmosferin romanlara da yansıdığı söylenebilir. Tezin II. Bölümde romanlarda Kırım tarihini, III. Bölümde Kırım Tatar tipleri, VI. Bölümde Kırım Tatarların kültürü, V. Bölümde Kırım Tatarlarının sorunları ne derecede romana yansıdığını açıklamaya çalıştık. Sonuç kısmında tezimizin genel bir özet ve değerlendirmesi yapılmış, bu çalışma neticesinde ulaştığımız kanaatler belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kırım, Kırım Tatarları, Tarihî Roman

The decadence of Crimean Khanate which is very important for Ottoman Emperior is upset-ting. Till these days, Crimean faced to disapperar due to genocide. Because of these disap-pointing events and the historical, religional, ethnic, linguistic, literary and geographical links, Turkish authors are comitted to Crimean. From Administrative Period till recent days, Turkish authors mentioned about the injustice and unfairness made to Crimean Tatars. In this study, the History of Crimean, the Crimean Culture, the problems and pressure they faced and how these issues reflected on the historical monuments in Turkey are analysed. Firstly, these monuments are identified. During this identification, Turkey bibliography, the basic resources related with the monument and various bibliography were investigated, also some interviews were made with some authors and academicians. This study comprises of five chapters. In the introduction part, the aim of the study, the importance of the study and the methodology are defined. In the first chapter, the monuments are categorized according to their issues such as ?The Novels about Crimean Khanate and the Crimean War?, ?The Novels about Bolshevik Insurrection and Communist Regime? and ?The Novels about the World War 2?. With this categorization, it is seen that most of Turkish authors mentioned about the World War 2. The outline of the study, the concepts and chain of events in the novels are given. It can be said that the political events affected the novels. In the second chapter Crimean History; in the third chapter Crimean Tatars characteristics, in the fourth chapter; Crimean Culture and in the last chapter the issues of Crimean Tatars and how it reflect to the novels are analysed. In the conclusion part, there is a general summary and the consideration and thoughts are mentioned. Keywords: Crimea, Crimean Tatars, Historical Novel