Türkiye’de üçüz açıkların ampirik bir analizi : 1975-2010 dönemi

Abstract

Bir ekonomide aynı dönemde bütçe açığı, dış ticaret açığı ve tasarruf yatırım açığının birlikte bulunması durumunu ifade eden üçüz açık kavramı, ülke ekonomilerine krizlere kadar büyüyebilecek sorunlar açmaktadır. Genel makroekonomik dengeyi oluşturan bu açıklar, birbilerini etkilemekte ve birbirlerinden etkilenebilmektedir. Bu çalışmada Türkiye için bu etkilerin ekonometrik analizi yapılmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde Üçüz Açıkların teorik arka planı oluşturulmuştur. Açıklara ilişkin kavramlar tanımlanmış, makroekonomik genel denge analiziyle üçüz açıkların oluşum süreci anlatılmıştır.İkinci bölümde üçüz açıkları oluşturan bütçe açığı, dış ticaret açığı ve tasarruf yatırım açığının çalışmanın zaman kısıtını oluşturan 1975-2010 yılları arasında ki seyri grafikler yarıdımıyla incelenmiştir. Üçüncü bölümde bütçe açığı, dış ticaret açığı ve tasarruf yatırım açığı arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığının tspiti için ARDL (Augmented Redistributed Lag) yöntemi kullanılmıştır. Ancak seriler arasında eşbütünleşme ilişkisine rastlanmamıştır.Değişkenler arasında nedenselliğinin sırasının ve yönünün kısa dönemde analizi için bütünleşme derecelerine bağımlı olmayan Toda Yamamoto nedensellik testi kullanılmıştır.Yapılan analizler sonucunda değişkenler arasında uzun dönemde bir ilişkiye rastlanmamıştır. Nedensellik testi sonuçlarına göre dış ticaret açığından tasarruf yatırım açığına, dış ticaret açığından bütçe açığına ve tasarruf yatırım açığından bütçe açığına doğru nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Üçüz Açık, Bütçe Açığı, Dış Ticaret Açığı, Tasarruf Yatırım Açığı, ARDL, Toda Yamamoto, Nedensellik

In an economy, in the same period, the budget deficit, the foreign trade deficit and the saving investment deficit, representing the triple deficits which causes crises.These deficits, which create general macroeconomic balance, affect and are affected each other. In this study, were made econometrical analysis of these deficits for Turkey.On the first part of the study, created the theoretical background of triple deficits. Defined in terms of deficits, explained the process of triple deficitis by analysis of macroeconomical balance.In the second part, budget deficit, trade deficit and the saving-investment gap, that make up the triple deficits, were examined with the help of graphs through the time of study, which constraints the years 1975-2010.In the third chapter, applied the ARDL method for the determination of the existence of a long run relationship between budget deficit, trade deficit and the saving investment deficit. For the analysis of the order and direction of causality between variables in the short term, Toda Yamamoto causality test was utilized which insensible to the integration levels of the variables.Result of the analysis, there isnt a relationship between the variables in the long run. Besides this, the results obtained from the analysis of Toda Yamamoto tests confirmed that, there are causalities from trade deficit to saving investment deficit, the trade deficit to budget deficit and the saving investment deficit to budget deficit. Keywords: Triple Deficit, Budget Deficit, Trade Deficit, Saving Investment Deficit, ARDL, Toda Yamamoto, Causality