Amerika’nın Afganistan müdahelesinin siyasi ekonomik ve stratejik yansımaları

Abstract

Bu tezin amacı; Amerika Birleşik Devletlerinin 2001 yılında koalisyon güçleri ile birlikte yaptığı askeri müdahalenin Afganistan?a nasıl yansımaları olduğunu boyutlarını incelemek ve aynı zamanda, uluslararası örgütlerin desteğiyle, bu güne kadar Afganistan?a askeri, siyasi, ekonomi, enerji, sosyal ve stratejik alanlarda nasıl yansımaları olduğunu ortaya koymaktadır. Amaç ve sonuçları bakımından: Afganistan?a yapılan askeri müdahalenin araştırma sonucu, hedefinin; sadece, Afganistan?da Amerikan yanlısı bir rejimi ortaya getirmek, hemde kendi çıkarlarını gerçekleştirmektir. Afganistan hükümeti ile birlikte uluslararası teröristlere karşı mücadil etmektedir. ABD? Afganistan?da evrensel ölçüde, uluslararası normlara uygun hukuki ve demokratik bir yönetim yapısı oluşturmaktır.ABD?nin müdahalesi Afganistan halkına neler kazandırdı, hangi alanlarda Afgan halkına huzur getirmesi amaçlanan çalışmalar yapıldı, ABD?nin istikrarlı ve demokratik bir yönetimin oluşturulmasında ne kadar katkı sağladığı tespit edilmeye çalışılmıştır.Tezin içeriğinde esas olarak, koalisyon güçlerinin askeri müdahalesinin amaçları, hukuki durumu, sonuçları ile Afganistan?da oluşturulan yeni yönetimin özellikleri, ekonomik durumu, devlet otoritesinin sağlanması ve yönetsel yapının kurulması amacıyla düzenlenen, önemli uluslararası konferans ve toplantılara?da yer verilmiştir. Ayrıca Afganistan?ın jeostratejik önemi ve bu nedenle bölgede yaşanan hâkimiyet mücadelesi, 11 Eylül sonrası Afganistan?nın bölge ve dünya devletleri ile olan ilişkileri, Sovyet işgali, Afganistan?da Taliban ve kökten dinci İslami terörizm, uluslararası örgütler ve askeri güçler ele alınmıştır. Anahtar kelimeler: Afganistan, ABD, NATO, Ekonomi, Demokrasi.

The purpose of this thesis to examine dimensions of the interference of the USA and the coalition powers with Afghanistan as well as to reveal the reflections in the political, economic, energetic and strategic fields with the support of international organizations. In terms of its purpose and results, whether the target of the military interference with Afghanistan is only to eradicate the terrorists in Afghanistan and to set up a universal democratic regime is evaluated. The benefits that the USA has obtained through the interference and to what extent the USA has contributed to a stable and democratic government have been examined.The thesis includes the purposes of the interference of the coalition powers, the legal situation and consequences as well as the characteristics of the new government in Afghanistan, and important international conferences and meetings that aims to set up the new governmental structure and to enable the state authority. Also, the following topics have been examined: the geostrategic importance of Afghanistan and the struggle for domination in the area it brings as well as Afghanistan?s relations with the states in the region and in the world after September 11, the Soviet invasion, Taliban and fundamentalist Islamic terrorism, international organizations and military powers. Keywords: Afghanistan, Economy, Taliban, USA, democracy.