Bilgi felsefesi temelinde muhasebe araştırmalarının yönelimi : 2007-2011 yılları arasında Türkiye’de yapılan doktora tezlerinin analizi

Abstract

Her disiplin bilimsel meşruiyetini kazanması için bağlı olduğu yöntem, kuram ve varsayımlar açısından net olması beklenir. Tüm bilgi alanlarında olduğu gibi, muhasebe disiplini açısından da muhasebe araştırmalarının yöntemini, kuramını ve varsayımlarını sorgulamak muhasebe alanında çalışmalar yapan akademisyenler için bir uğraştır. Bu uğraşın temelinde yatan bir unsur olarak çalışmaların dayandığı varsayımlar ve bu varsayımların neticesinde ortaya çıkan farklı epistemolojik yaklaşımlar bu tezin çıkış noktasıdır. Bu farklı epistemolojik yaklaşımlar neticesinde inşa edilen muhasebe teorileri çalışmanın bir diğer konusunu teşkil etmektedir.Yirminci yüzyıl muhasebe uygulamalarının bilimsel bir temele dayanması için farklı muhasebe teorilerinin inşa edildiği bir dönem olarak ifade edilebilir. Bu dönemde ortaya çıkan farklı epistemolojik yönelimlerden muhasebe düşünü de payını almıştır. Literatür incelendiğinde muhasebe araştırmalarını yönlendiren iki ana akımdan bahsetmek mümkündür. Bunlar: normatif muhasebe teorileri ve pozitif muhasebe teorileridir. Normatif önermelerle oluşturulan teoriler ilke temelli olup muhasebe uygulamalarının ne olması gerektiğiyle ilgilenirler. Pozitif önermelerle oluşturulan teoriler ise muhasebe uygulamalarının ne olduğuyla ilgilenen açıklayıcı ve kestirimci bir yapıya sahiptirler.Çalışmada ilk olarak Türkiye?de son beş yılda muhasebe alanında yazılmış doktora tezleri konularına göre tasnif edilmiştir. Böylelikle doktora tezlerinin konular açısından genel bir görünümü ortaya konmuştur. Daha sonra muhasebe araştırmalarını normatif ve pozitif önermelerle ele alan iki akımdan yola çıkılarak örnekleme alınan doktora tezleri epistemolojik açıdan analiz edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bilim felsefesi, Epistemoloji, Muhasebe teorileri

Each discipline, in order to acquire its scientific legitimacy, should be clear in terms of method, theory, and assumptions it depends on. Just as all information areas, also in terms of discipline accounting, questioning the methods, theory, and assumptions of accounting studies is an indispensable effort of academics carrying out studies in the domain of accounting. As an element underlying this effort, the assumptions the studies are based on and different epistemological approaches revealing as a result of these assumptions are departing point of this thesis. As a result of these different epistemological approaches, the accounting theories that are built comprise the other subject of this study. 20th century can be stated as period, when different accounting theories were built, in order for accounting practices to be based on a scientific basis. Of the epistemological orientations that revealed in this period, the thought of accounting also got a share. When the literature is examined, it is possible to mention about two main streams orientating accounting studies. These are normative accounting theories and positive accounting theories. The theories formed by normative premises are principle based and are interested in what accounting practices should be, whereas the theories formed by positive premises have a descriptive and predictive structure that are interested in what accounting practices are. In the study, firstly, doctorate thesis published in Turkey in the last five years are classified according to their subjects. Thus, an overall picture of doctorate theses were presented in terms of subjects. Then, setting out from two steams considering the accounting studies with normative and positive premises, the doctorate theses, included in the sample, were analyzed from epistemological point of view. Keywords: Philosophy of Science, Accounting Theory, Epistemology