Amiran Kurtkan Bilgiseven’in tasavvuf anlayışı

Abstract

İslâmî ilimler içerisinde önemli bir yere sahip olan tasavvufun diğer dini ve beşeri ilimlerle birçok ortak noktası bulunmaktadır. Bu ortak noktalar birçok ilim ehlinin de tasavvuf üzerine çalışmasına neden olmuştur. Bu çalışmalar da tasavvufun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmuştur. Tasavvufa katkısı olan önemli bir isim de Amiran Kurtkan Bilgiseven'dir. Kurtkan tasavvufu sosyolojik olarak ele aldığı gibi, bu ilim dalının kendi kaideleri çerçevesinde de değerlendirerek tasavvufun bazı alanlarında yeni bir anlayış ortaya koymuştur. Amiran Kurtkan Bilgiseven tasavvufu İslam'ın temel kaynakları olan Kur'an ve sünnet merkezli ele almış ve tasavvuf düşüncesini Kur'an ve Sünnet çizgisi dışına çıkmayan mutasavvıfların düşünceleriyle şekillendirmiştir. Kurtkan tasavvufu İslamiyet dışındaki dinlerin mistik anlayışından ayırmıştır. Tasavvufu insanı madden ve manen yücelten bir hal ilmi olarak gören Bilgiseven, bütüncül bir bakış açısıyla tasavvufa yaklaşmış ve tüm ilimlerin ondan istifade edebileceğini belirtmiştir. Kurtkan'ın tasavvuf anlayışının temelini tasavvuf düşüncesinin temel konularından biri olan vahdet-i vücûd teşkil eder. Vahdet-i vücûda ilimlerin özü olan ilm-i ledün ile ulaşılabileceğini belirten Kurtkan, ilm-i ledünü genel geçer bir özelliği olan, Kur'an'ın iç hakikati olarak belirtir ve bu ilmi ancak insan-ı kâmilin tam manasıyla anlayabileceğini belirtir. Melâmî yola müntesip olan ve Melamiliğin kendisine verdiği tasavvufî anlayışı da düşüncelerine yansıtan Kurtkan gösterişsiz, sade bir yaşantı ile ilmi bir arada tutan bir anlayışla, kendi çalışma alanı olan gerek sosyal, gerekse de iktisadi alanlar ile tasavvufî birlikteliği savunmuş, bu tasavvufî birlikteliği tevhid eksenli gerçekleştirmiştir. Kurtkan kendi çalışma alanlarından tasavvufu soyutlamadığı gibi diğer tüm ilimlerin de tasavvuf bağlantısının olduğunu belirtmiş ve tüm ilimlerde tevhid eksenli düşünceler üretilmesi gerektiğini savunmuştur. Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Vahdet-i Vücûd,Tevhid, İlm-i Ledün, Melâmilik

Islamic Sufism which has an important position among the Islamist sciences has a lot of common points with the other religious sciences and humanities. These common points have brought about the fact that a lot of men of letters deal with the Islamic Sufism. These studies have made a contribution to the better understanding of Islamic Sufism. Another reputable person who contributed Islamic Sufism was Amiran Kurtkan Bilgiseven. She dealt with the Islamic Sufism sociologically and also reviewed this discipline within its norms and she developed a new understanding. Amiran Kurtkan Bilgiseven handled the Islamic Sufism based with Koran and Sunnah, the primary sources of Islam, and she shaped her own Islamic Sufism thought by the thoughts of the Sufis who never go out of the view of Koran and Sunnah. Kurtkan separated the Islamic Sufism from the mystic understandings of the other religions except from Islam. Regarding the Islamic Sufism as a science of 'mood' which glorifies human being materially and spiritually, Bilgiseven approached Islamic Sufism by integrative thought, and indicated that all the sciences could draw advantage from it. Unity of existence (vahdet-i vücut) which is the one of the subjects of the main issues of the Islamic Sufism constituted the basic of Kurtkan's Islamic Sufism. Kurtkan, indicated that Unity of existence can be reached by the innate science(ilm-i ledün) which is the essence of the sciences and she described innate science as inner truth of Koran and only perfect man (Muhammad or the person who has reached the perfection) could understand this completely. As a follower of Melami order, Kurtkan who reflected the understanding of Islamic Sufism of Melamilik for her thoughts with an understanding that held a pure and modest life style and the science together and upheld the relations of both social and economical fields as her own fields of study and Islamic Sufism then realized this sufistic relationship by the center of oneness. Kurtkan didn't isolate the Islamic Sufism from her fields of study, as well as the fact that she expressed that all the other sciences has a sufistic relations and she argued for the fact that the ideas with the center of Sufism should be produced. Keywords: Islamic Sufism, Unity of Existence Center of Sufism, İnnate Science, Melâmilik