Romanlarda çalışan yoksulluğu : Sakarya Gazipaşa Mahallesi örneği

Abstract

Yoksulluk tarih boyunca toplumların önemli sorunları arasında yer almıştır. Ancak yoksulluğa yüklenen anlam dönemin sosyo-ekonomik özelliklerine göre değişiklik göstermiştir. Sanayi Devrimi'nin istihdam yapısı üzerinde yarattığı etkiler zaman içerisinde yoksulluğu sadece işsizler gibi dezavantajlı konumda bulunan bireylerin karşılaştığı bir sorun olmaktan çıkarmıştır. Çalışmalarına rağmen yoksulluk sorunuyla karşılaşan bireyler literatürde çalışan yoksullar olarak adlandırılmaktadır. 1980'lerden itibaren etkisini artıran neoliberal politikalar ve küreselleşme çalışan yoksulluğunun boyutları daha belirgin bir hale gelmiştir. Bu bağlamda son yıllarda ILO ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar çalışan yoksulluğuna ilişkin araştırmalarını yoğunlaştırmıştır. Yaşanan sosyo-ekonomik değişimlerle beraber istihdamın değişen yapısı sigortalı çalışma, sendikalaşma oranları, çalışma süreleri ve ücret düzeyi gibi değişkenler üzerinde bir baskı unsuru oluşturmaktadır. Çalışan yoksulluğun yarattığı olumsuz etkiler toplumda yer alan bazı dezavantajlı kesimler arasında etkisini daha derinden hissettirmektedir. Bu dezavantajlı kesimlerden birini Romanlar oluşturmaktadır. Romanlar kendine özgü istihdam biçimleri neticesinde istihdam piyasalarında düzgün işlere erişmekte birtakım zorluklarla karşılaşmaktadır. Enformel sektörde istihdamın Romanlar arasında yaygın olmasıyla sonuçlanan bu durum Romanların önemli bir kesimini çalışmalarına rağmen yoksulluk sorunuyla karşı karşıya bırakmaktadır. Çalışan yoksulluğu genel olarak çalışma karşılığında elde edilen gelirin ihtiyaçları karşılamak konusunda yeterli olmamasıyla ilişkilidir. Yapılan literatür taramasında Romanların temel ihtiyaçlarını karşılamakta birtakım güçlüklerle karşılaştıkları tespit edilmiştir. Bu durum çeşitli uluslararası kuruluşların Türkiye'deki Romanların durumuna ilişkin olarak yayınladıkları raporlarda da görülmektedir. Çalışmada Sakarya Gazipaşa Mahallesinde yaşayan Romanların yoksulluk-istihdam ilişkilerini ortaya koymak amacıyla saha araştırması yapılmıştır. Araştırma kapsamında ILO'nun düzgün iş göstergelerinden yararlanılarak bir anket formu oluşturulmuştur. Anketler en az 1 çalışanın bulunduğu 125 haneye uygulanmıştır. Oluşturulan anket formu örtük bilgilerin ortaya çıkarılması amacıyla mülakat sorularıyla desteklenmiştir. Mülakatlar daha önce anket uygulanan hanelerde yaşayan bireyler dışındaki 30 kişiye uygulanmıştır Araştırmada Gazipaşa Mahallesindeki Romanların yaşadıkları hane yapısı, istihdam biçimleri, ücret düzeyleri, sigortalı çalışma ve sendikalaşma oranları gibi değişkenlere ilişkin bilgiler toplanmıştır. Ayrıca örnekleme dahil olan Romanların temel ihtiyaçlarını karşılamak için yaptıkları aylık ortalama harcama miktarları tespit edilmiştir. Tespit edilen bu miktarlar doğrultusunda araştırmanın yapıldığı bölgede yaşayan Romanların geçimlerini sağlayabilmek adına ihtiyaç duydukları gelir seviyesine ilişkin tahmini verilere ulaşılmıştır.

Poverty has been one of the important problems for societies across the history. However, the significance dedicated to poverty varied depending on the socio-economic features of that time. The impacts of the Industrial Revolution on employment structure made poverty no longer be a problem which is challenging only for the groups such as the unemployed who are in a disadvantageous position in the course of time. However they are employed, the individuals facing the poverty are named as working poor in the literature. The dimensions of working poverty has become more prominent with the increasing impact of globalization and neoliberal policies since 1980's. In this context, international corporations such as ILO and The World Bank intensified their research on working poverty in recent years. The differing structure of employment in conjunction with the occurring socio-economic changes poses a pressing factor that creates negative effect on the variables such as insured employment, unionization rate, working hours and wage-salary levels. The negative effects caused by working poverty are experienced deeper among some disadvantageous groups in society. One of them is Romas. They are facing some difficulties in reaching decent work in labor market as a result of employment type unique to them. Employment in informal sector is highly common in Romas and this leads the majority to face poverty although they are employed. Working poverty is usually related to that the income corresponding to the labor stay insufficient in satisfying the human needs. It is observed that the Romas face some difficulties in meeting their basic needs as a result of the literature reviewed. This is also suggested by the reports which are published by the international corporations with respect to the position of the Romas in Turkey. The field study is conducted so as to reveal the relationship between poverty and employment of the Romas who reside in Gazipaşa district, Sakarya. A survey is prepared by utilizing the Decent Work indicators of ILO. The surveys are conducted by selecting appropriate 125 household in which at least one employee lives. The survey prepared is supported with interviews to put forward the implicit knowledge. Interviews are made with 30 persons except from those who live in the households having participated in the survey previously. The data about the variables such as household structure, employment types, wage-salary level, insured employment and unionization rate of the Romas residing in Gazipaşa district are collected in this research. Moreover, in order for Romas included in the sample to satisfy their basic needs, the monthly average expense amounts are determined. In accordance with these determined amounts, approximate data regarding the income level that the Romas residing in the region need to make a living.