Sayısal uçurumun ölçülmesi için model geliştirilmesi : Sakarya liseleri örneği

Abstract

Bilişim teknolojilerinin hızla yaygınlaştığı günümüzde bir toplumun gelişmişlik düzeyi bu teknolojilerin ne derecede yaygın olduğu ve kullanıldığı ile doğru orantılıdır denilebilir. Sayısal uçurum, bilişim teknolojileri ile ilgili bir toplumda öncelikle bu teknolojilere sahip olma bakımından incelenmiş, sonraları ise kullanma becerileri, bilişim okuryazarlığı düzeylerine göre incelenmeye başlamıştır. Günümüzde ise bunlara ek olarak bu teknolojileri kullanarak bilgi edinme ve bilgi üretme seviyeleri bakımından sayısal uçurum araştırma aşamasına gelmiştir. Türkiye'de sahip olma bakımından uçurum azalmaya başlasa bile, kullanma becerileri, bilişim okuryazarlığı bakımından uçurum önemli ölçüde varlığını sürdürmektedir. BT sahipliği, kullanma becerileri, bilişim okuryazarlığı, BT kullanarak bilgi edinme, bilgi üretme ve paylaşma tutumlarını ölçmek amacıyla bu çalışmada model geliştirilerek Sakarya'daki Anadolu Lisesi, Fen Lisesi, Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Özel Anadolu Lisesi ve Spor Lisesi olmak üzere beş farklı okul türü belirlenerek bu okullardaki 9,10,11 ve 12. sınıf öğrencileri ile velilerine anket uygulanmıştır. Dağıtılan 1000 öğrenci ve 2000 veli anketinden analiz edilen anket sayısı 477 öğrenci, 883 veli (anne ve baba) dir. Öğrencilerde sayısal uçurum değişkenleri olarak okul türü, cinsiyet, sınıf seviyesi, başarı ortalaması dikkate alınırken, velilerde öğrencinin okul türü, cinsiyet, çalışılan sektör, meslek ve gelir durumu dikkate alınarak analizler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; akıllı telefon sahipliği, bilişim okuryazarlığı, bilgi edinme becerileri, bilgi üretme ve paylaşma becerileri puanlarının öğrenciler ile veliler arasında uçurum bulunmaktadır. İnternet kullanım amaçlarının bilişim okuryazarlığı, bilgi edinme becerileri, bilgi üretme ve paylaşma becerileri ile pozitif ama zayıf bir ilişki ortaya çıkmıştır. Öğrenci-veli karşılaştırmalarında ise genelde zayıf bir ilişki ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Sayısal uçurum, bilişim, bilişim okuryazarlığı, bilişim teknolojileri,eğitim

In this day and age when the information and communication technologies (ICTs) are rapidly becoming widespread it can be concluded that the development level of a particular society is highly correlated with the prevalence of ICTs and what extent they are used. Digital gap at first was examined in the societies in terms of ownership levels and then it was started to be analyzed based on people's capabilities in using ICTs and their ICT literacy levels. Nowadays, in addition to these digital gap is also investigated in terms of acquiring and producing information by means of those technologies. By the time while a kind of gap is eliminating, a different kind of gap is occurring. In Turkey, although the gap between people which is associated with the ICT ownership levels is decreasing, gap associated with the ICT usage capabilities and ICT literacy levels still exist. For this study, a model was developed in order to assess the ICT ownership of people and their ICT literacy, capability of getting, producing and sharing information by means of ICTs. A questionnaire was applied to the 9th, 10th, 11th and 12th classroom students and their parents from five different types of schools encompassing Sakarya Anatolian High School, Science and Technology High School, Occupational and Technical High School, Private Anatolian High School and Sports High School in Sakarya. Among 1000 students' and 2000 parents' questionnaires, 477 questionnaires of students and 883 questionnaires of parents were analyzed. For the students, type of the school, gender, level of study and average success scores are considered as digital gap variables whereas type of the school of the student, gender, sector of working, occupation and income levels were taken into account in analysing the variables associated with students' parents. Depending on findings; in terms of smart phone ownership, ICT literacy, skills for information acquisition, information production and information share there is gap between students and their parents. There is a positive but weak relationship among purposes for internet usage and parameters of ICT literacy, skills for information acquisition, information production and information share. In the case of comparison of students and parents again a weak relationship is discovered. Keywords: Digital divide, IT, ICT literacy, information Technologies, education