Coleman Barks’ın Mevlana Mesnevisi uyarlamaları ve çeviri etiği

Abstract

Coleman Barks'ın Mevlana Mesnevisi Uyarlamaları ve Çeviri Etiği başlıklı bu çalışmada yaptığı uyarlamalar ile Mevlana'nın Amerika'da tanınır hale gelmesinde önemli katkısı olduğu iddia edilen Coleman Barks'ın uyarlamaları incelenmiş, bu uyarlamaların çeviri etiği normalarına ne ölçüde uyduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu konu üzerinde çalışırken Mevlana'nın hayatı ve eserleriyle ile ilgili bilgi verilmiş, Mesnevi çevirileri ve Batıdaki popülerliği üzerinde durulmuş, bu popülerliğin önemli bir nedeni olan Coleman Barks'ın metinleriyle ilgili görüşlere yer verilmiştir. Bu çalışmaya konu olan yirmi bir beyit Mesnevi'nin ilk cildinde yer almaktadır ve incelenen tüm çevirilerde geçmektedir. Metnin orjinalinin Farsça olmasından ve kaynak dilde inceleme yapılamamasından dolayı Farsça'dan yapılmış üç İngilizce ve iki Türkçe çeviri kaynak metne daha nesnel bakabilmek için incelemeye dâhil edilmiştir. Barks'ın uyarlamaları üzerinde yoğunlaşılmış ve inceleme sürecinde Coleman Barks'ın uyarlamaları ile kaynak metin olarak kullandığı yukarıda bahsedilen İngilizce çevirilerden bir olan Nicholson'un çevirileri karşılaştırılmıştır. Barks'ın kullandığı yöntemler ortaya konarak bu yöntemlerin çeviri etiği normalarına ne ölçüde uyduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mevlana, Mesnevi çevirileri, Çeviri Etiği, Coleman Barks.

In this study called "Coleman Barks' Versions of Masnavi of Mevlana and Ethics of Translation", versions of Coleman Barks are examined as he is claimed to play an important role in introducing Rumi to Americans. In the course of this examination, information about Mevlana's life and works is provided. Masnavi translations, their popularity in the West are emphasized. Views about the versions of Coleman Barks who is the major reason of this popularity are included. Twenty one couplets which is subject to this work take place in the first volume of Masnavi and in all translations examined. These couplets were chosen because they were translated by all six translators chosen. As the source text is in Persian and the examination can not be done in that language, to be able to appraoch to the source text more objectively, three English and two Turkish translations are aslo included to the examination. Examinations are centered on Barks's versions. Barks' versions and Nicholson's translations are compared as he based his versions on Nicholson's translations. Methods he uses in this process are presented and it is intended to be explained to what extent his versions are suitable for ethical norms. Keywords: Mavlana, Mesnevi translations, Ethics of translation, Coleman Barks.