XIX. yüzyılda Bursa ticaret hayatında gayrimüslimler

Abstract

Bursa, kurulduğu dönemden bu yana gelişen bir şehir konumundadır. Osmanlı Devleti'nin 1326 yılında Bursa'yı fethetmesi ile birlikte şehir, Osmanlı Devleti'nin sosyo-ekonomik bakımdan en önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Osmanlı Devletine başkentlik yapan Bursa'da farklı milletlere mensup insanlar huzur ve güven içersinde yaşamışlar ve Bursa ticaretine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Bursa şehrinin ticari hayatını daha iyi anlayabilmemiz için burada yaşayan halkı bilmemiz çalışma açısından daha kapsamlı bir sonuca ulaşmamızı sağlayacaktır. XIX. yüzyılda Bursa'daki gayrimüslim halk Ermeniler, Rumlar, Yahudiler ve Kıptilerden oluşmaktadır. Dolayısıyla öncelikle Bursa'da yaşayan gayrimüslimlerin nüfuslarına ve yoğun olarak yaşadıkları yerlere değinilmiştir. Ayrıca Bursa ekonomisine büyük katkı sağlayan ilk ipek fabrikasının kuruluşu ve ipeğin Bursa ticaretindeki önemine değinilmiştir. Bu çalışmadaki temel amaç XIX. yüzyılda Bursa'da yaşayan gayrimüslimlerin ticari alandaki önemli faaliyetleridir. Bu dönemde Bursa ticari hayatına önemli katkılar sağlayan gayrimüslim topluluklarının hangi sektörlerde çalıştıklarına, hangi meslekler ile uğraştıklarına ve bu mesleklerden hangilerden ne kadar kazanç elde ettiklerine, hangi mahallelerde hangi mesleklerin yoğun olarak yapıldığı ayrı ayrı ele alınarak incelenmiştir. Tüm bunlardan çıkan sonuçlar ile Bursa'da XIX. yüzyılda gayrimüslim nüfusun mesleki sektörlere göre dağılımı verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Bursa, Ticaret, XIX. yüzyıl, Gayrimüslim

Bursa is a city that has grown since its foundation. After the Ottoman conquest in 1326, it became one of the empire's important social and economic centers. As it became the capital city of the Ottomans, various communities of different religions lived in peace and security and contributed favorably in making Bursa an important trade and economic hub. Studying in further detail the composition of these communities and the population of Bursa will allow us to have a better understanding of the economic life of the city. In the 19th century, the city had important Armenian, Greek, Jewish and Coptic communities. Therefore, our thesis is primarily addressing the case of these minority populations in Bursa. Additionally, our paper gives focus in the city's first silk factory, which has significantly contributed to Bursa's trade and eventual growth of its silk industry. The main purpose of this paper is to understand the important activity and contribution of minorities in the economic activity and trade of Bursa. This entails answering specific questions such as, in which sectors these minorities were active, what kind of professions they had, what were they economic gains and in exactly which neighborhoods they were present. Following this study, it becomes possible to carry a quantitative analysis highlighting Bursa's minorities economic share per sector in the 19th century. Keyword: Ottoman Empire, Bursa, Commerce, XIXth century, Non-Muslim